Serat Agutara Nikaya

Piwulang nem prakawis kasebut ing Serat Agutara Nikaya punika nyimpen wewados ingkang kadhapur kalimpadaning basa ingkang pikajenganipun asung piwulang dhateng kita, yen sadaya pandamel punika sayogi katindhakna kanthi papadhanging angen-angen. Menggah piwulang kalawau badhe kawedharaken kados ing ngandhap punika:

1. Aja ngandel pituturing wong. Menggah pikajenganipun kita sampun ngandel dhateng pituturing tiyang ingkang boten kaseksen tuwin ingkang boten miturut dhateng gumela ring akal sarta ingkang boten saged kaseksen dening papadhanging nalar.

2. Aja ngandel marang wirayat kuna amarga saka lawase. Pikajenganipun tembung lawas = luwas = lawas = suwe = tebih = memet = lebet. Artosipun punika sagedipun kita ngandel, inggih manawi kita sampun saged njajagi maksudipun wirayat wau.

3. Aja ngandel pawarta amarga akeh kang ngandhaake. Pikajenganipun sampun ngantos ngandel dhateng pawartosipun tiyang ingkang sampun misuwur, cidra, sanadyan maneka warni kasagahanipun prayogi boten kapaelu.

4. Aja ngandel thok waton layang karangane wong wicaksana ing jaman kina.

5. Pikajenganipun sampun ngantos ngandel kemawon dhateng sadaya serat-serat kina. Awit serat-serat wau upami mungela abrit saged ugi maksudipun cemeng. Inggih serat makaten punika ingkang kedah kita jinggleng maksud suraosipun. Sadaya serat piwulang punika sami dinapur pralampita , dene badharing pralampita wau muhung saking pangertosan kita pribadi.

6. Aja ngandel waton saka kira-kira. Wus matuh lawas koanggep bener.

7. Pikajenganipun sakathahing pandamel punika esahipun manawi sampun wonten cihnanipun. Kita prayogi manuta lan anglenggahana kawontenaning jaman ingkang saweg dipun alami. Sanadyan kaanggep sae, luhur tuwin mulya tumrap ing jaman ingkang sampun kapengker, ananging yen ing samangke sampun boten njamani, inggih kedah kaberat ingkang rila. Awit yen boten makaten, tangeh sagedipun kita manggih karaharjan lan kamulyan.

8. Aja ngandel marang gurumu lan para pandhita amarga saka panguasane. Pikajenganipun mrayitnani dhateng pratingkahing para ingkang ngaken dados guru ingkang sami papacak; kudu manut miturut lan kudu asih tresna marang gurumu lan marang pandhuwuranmu sabab kadhudhuwuranmu iku dadi wakile Kang Maha Kuwasa. Lha inggih makaten wau manawi boten kita prayitnani, temah saged ugi dhumawah ing kasangsaran. Dene sanyatanipun ingkang wajib asih tresna punika ratu tumrap ing kawula, bapa biyung tumrap ing anak, guru tumrap murid. Yen sanyata asih trus ing lahir batos sampun tamtu kawula sami amangsul sih katresnan ingkang boten mawi pinarentah.