Serat Catur Kanda

DHANDHANGGULA

Catur kandha kang pinurweng gendhing

dhenira sang kasubing rat kithal

kithung sabarang gawene

winuwuhan ning bingung

banget bodho budi taliti

ing dhelap handhaluyah

salamining tuwuh

tuwas wis sinambat esak

kasok kurang ngakal nalutuhi

marang Sang Trusing bisa.

Basakkena ing ngujar pamanci

kumaya kaya mangun cirati

ing gendhing nging Sang katenben

weruh tembunge wuruk

kumasengka hayengkut tulis

patilasaning kuna

kang sami hanyatur

raken sejarah Oliyah

ing sabrang ing Jawa kang winuri nuri

malar hantukka barkah.

Barkahe kang rinipta ing tulis

tulusa amanah pacandhiyan

ning kang luhur martabate

betah amaos tutur

tatrapang neng pandum pamilih

malak mandar katungas

sangating Yang Ngagung

hanggugonana pri esak

ngangsupenna ing tung-tung piniti kapti

pemah wekasing gita

Purwa Nabi Muhammad sisiwi

ayu terus manah kasuciyan

Dewi Patimah jenenge

antuk krama wong ngagung

kang mashur mancanning Yang Widhi

Maha Baginda Raja

Ngali jenengipun

waliyullah kang utama

gustining alulkak amirul mukminin

nuli kagungan putra.

Maharaja Kusen ingkang sahid

kang suhud natagama nibuat

anuli miyos putrane

nenggeh ingkang wulangun

Imam Anglam lenal ngabidhin

budhi anata islam

karana Yang Ngagung

nuli miyosaken putra

Jenalkubra sinebu Tajussalikin

pon bangsa waliyullah.

Nuli puputra Jumadhilkabir

ratu agung mulya pinandhita

aneng kuswah negarane

nuli iku susunu

Raja Ngumdah Ratu ing Mesir

mapan ika puputra

Baniisrail Ratu

Sultan Kut ing namanira

Ratu abala Ratu ing Baladh Mesir

tan nana sawalaha.

Raja Ekut aneng Banisrail

Apepatih rayine kang nama

Patih Ngunkah pan jenenge

salaminira lungguh

ratu ana ing Banisrail

kang kakasihipun

Sultan Kut pramila nyebar

potusan ngulati babakalan rabi

angsaja ingkang simak.

Kelawan garwane kang wus mati

juweting pangulatan wus mendhak

instri nenggeh babaktane

wong kajji ingkang rawuh

saking Pajajaran kang nawi

Cakrabuwano ingkang

kalih rayinipun

istri nama Rara Satang

hiya iku rupane kang hangemperi

dhateng kang garwa Sultan.

Garwa Sultan kang sampun nagemasi

kaya ta urip maning dhuk ana

Rara Satang tinemune

jar si Rara punika

putrinipun jeng Siliwangi

ingkang kabekta kesah

kaji ing sadhulur

kang nami Cakrabuwana

sebab dening ing Pajajaran kasesih

dhumeh remen ing islam.

Pramila karo mralalu kajji

tambuh ing manah amurang lampah

kalanira tinemu

lan potusan sing Banisrail

kalangkung ingormatan

dhenira sang nemu

pinituturan yen kersa

sang ngapatikbra Sultan ing Baniisrail

akarsa pinanggiya.

Kalayan dika sakalih sami

ingandikanning karsa Molana

ing banisrail pernahe

yata sakalihipun

dhatan kangkat langgana budhi

sami anuting karsa

nira sang Popatus

tan kacarita ing marga

kocapa sapraptane mring Banisrail

Sultan Kut rena-rena.

Ninggali sang nembe prapti

adhan Molana gupuh priksa

he sira kajji sakaro

sapa kang duwe sunu

lan metu sing negara ngendi

lan sapa aranira

kang liningan matur

ngabdi dalem putra raja

saking Sundha pramilanipun na kajji

saking sanget katiwar.

Dhatan angsal sihing rama aji

dhumeh kawula mlebu islam

asanget dedhe karsane

karanten rama prabu

maksih Budha dereng atampi

agami Rasulullah

pramilaning bendu

dhumateng jasad kawula

Sultan Nekut pangandikane lah ngendi

kang nyelamaken sira.

Cakrabuwana matur wot sari

kawula sami malebet islam

wau dhateng ngayunane

Kanjeng Molana Guru

kang wonten ning wukir surandil

kasebat naminira

yen Molana Guru

ilapi ingkang peparab

kang paring tudhuh lampah kawula mriki

ngunjungi kabatullah.

Wondening wasta kawula lahip

nami Sundha pun Cakrabuwana

dhupi punika sadherek

istri ingkang sinebut

rama ingkang njejuluki

dhipun undang pun Satang

lintang bodho bingung

sang Maha Sultan ngandika

iku sadulurira wadhon saiki

sun jaluk sukanira.

Dheng rila kalwan ati putih

sun pundhut arsa sun kantha garwa

Cakrabuwana sembahe

ing karsa dhalem katur

supadhos rehing sampun nakil

sumangga pitarosa

pyambang jeng Sang Prabu

dhumsteng pun nadhi Satang

awon panedhtan kilap karsa sang Ngaji

Sultan Kat hangandika.

He ni wadhon Satang dhen sejati

pakanira sun pundhut ing suka

ing mangko seja sun gawe

rabi ingkang satuhu

Rara Satang tan kangkat ing ling

ing rembe ing kaweran

pangraweng nging ratu

sudhi nampar kawias sarsa

sang nata sampun ngertos inggeking istri

bilih amageng wirang.

Kandika ya insun arep nyepi

ing lalambunging gunung Tursina

ing kana ana jurang jro

suci pajenanisun

prajanjiyan lan sira nini

prayoga aneng kana

lan iku sadhulur

rira lanang kon tut wuntat

kalawan pangulunipun Jalalludhin

ngapingana kang tebah.

Adhan wiyose maha narpati

saking pura Banisrail ngelan

sapandeleng ing tebahe

sampun ning kana rawuh

anjejep birahining pambrih

anaros ing Sang Rara

dhuk ambal ping telu

sang tinaros awacana

purun kawula pinantha jatu krami sainggah
dhinuluran.

Dharbeya pecil jejer kang mangkin

iyasa amuter Pajajaran

amekasana Budhae

amimitana laku

iman islam kang sejati

lah uen tanggoh Sang Raja

dhumateng panuhun

kawula kadhi mangkana

inggih tan wandhe jiwa ragang lampahi

ing sakarsa paduka.

S I N O M

Sang Maharaja kalintang

kewuhan marganing pambrih

sakedhap leng-lenging tunggal

dhatan nantara tumuli

wonten syaraning uni

saking jujurang karungu

basane sanggupana

iku panuhuning ngistri

pan wus mangkana janjinira Yang Sukma.

Tumunten Sang Maharaja

kandika ya sun sanggupi

nalika nabda samana

syaraning ketug nyahuri

saking lambunging wukir

Tursina ambal ping pitu

adhat teng gunung ngika

lah yen ana wong prajanji

kang kadhukuran ketugnya mangurawang.

Wusing tutug prajanjian

sami mantuk dhateng puri

enulusaken keng karsa

wonten palandaning masjid

kahormataning  kawin

Sang Ratu Agung ing riku

sabadaning kang karsa

akasukan sujang ratri

para raja kang kadep ana ing kana.

Rara Satang wus panindha

jenengening prameswari

ing Banisrail nagara

nami Saripah Mudhaim

kalangkung kinasihi

angre pawistri ing wau

caremming jatukrama

ika sampunna garbini

nyidham kaworan salaminira wawrat.

Kang raka Cakrabuwana

pon lami ing Banisrail

ipe-ipe kumawula

paparape wus den alih

sinebut nami kajji

Ngabdullah Dhuliman estu

tan kocap laminira

ingkang bobot sampun lair

Nyi Mudhaim priyayine lanang.

Sultan langkung rena-rena

ninggali dhateng prayayi

wulagang gelaraken tata

adhat aneng Banisrail

layen wonten prayayi

mungel tangarana ratu

gamelan kang winastan

ika sang Tanyal Hibrahim

lan ungeling bedhil mas obar kastuba.

Nabanjengira munya

prayayi wus den wastani

Sarip Hidayat kang nama

kalangkung kinasihi

ing karsa sang narpati

malah ing nalika wau

yuswanipun dumungkap

pitung sasi binekta mring

istana ingkang Madhinah Rasulullah.

Yen kitsa aneng Jawa

ing mangsaning tedhak siti

punika dhateng Madhinah

Maha Sultan Banisrail

dhuk andodonga maring

kalaratira Jeng Rasul

anametiking karna

abaning mangsit yen iki

anakira gadhang angratu ing Sundha.

Amet pusakaning bujang

ora angratu ing Mesir

sakedhap Sultan ken tan

ing prajanjiyaning dhingin

sukur maring Yang Widhi

satutuge karsanipun

nunten sami abubar

mantuk dhateng Banisrail

lan kocap lamine kang mageng wibawa.

Ken Sarip Hidayatullah

lamining timur tununggwing

kan uwa Cakrabuwana

ingkang ajejuluk kajji

Ngabdullah Dhulngimani

ing Banisrail tinunggu

ing puja-puja brata

lami-lami angadhem

Nyi Mudhaim apuputra malih lanang.

Winastan Sarip Nurullah

kang langkung kinasihi

dhenira kang rama sultan

pon duk yuswa pitung sasi

binekta ngujung maring

kang ngastana Kanjeng Rasul

nalika Maha Sultan

andodhonga dhipun wisik

dhening sawara yen ika anakira.

Kang enom iki kang gadhang

angratoni aneng Mesir

amet pusakaning bapa

Sultan sukur ing Yang Widhi

satutuge anjati

nunten sami bubar mantuk

tan kocapa lamining urip

Kaji Ngabdullah iman nekeseja.

Dhumateng kalarat Sultan

yen pinareng wonten idhim

kawula amit sumeja

tinjo dhateng nusa Jawi

bilih mangke sapalih

sapratigan sami anut

dhateng agami islam

Maha Sultan anduluri

ing sakajaten ipe Cakrabuwana.

Adhan saking Kajji Dhuliman

intare sing Banisrail

sampun sigra lelayaran

kampir ing pase nagari

ambarja manga ngelmi

ing ngarsa Molana guru

ing Pase ingkang nama

Sekh Molana Dhatuk Sidik

musawarah mangripat karana Allah.

Malah lami aneng kene

Ngabdullah Dhuliman mangkin

wus katela ing pranama

ing sabaring dhipun wastani

dhening wong pase nami

Pangeran Gagaklimayu

rehing tansah aneha

karamate narambahi

mandi kandikane ing sabarang tingkah.

Ing pramila  ingormatan

tus dadhi araga sukma

tan kena kongkulan dening

sesamaning dhumadi

lamining lami tumulus

ika Pangeran Gagak

lumayu mantuk ngajawi

lalayaran wus labuh

ingkang baita.

Sampun ngingsik polatan

enggen patapanna manggih

gugung kang pedhek sagara

ika prawastaning wukir

katelah kang mastani

namanipun gunung Sembung

adhan sira pinapar

kang gunung dipun saeni

wus sinungan yasa dhalem pakikinan.

Nuli senebut ing yasa

Hardi Ngamperan kang nami

sejane Pangeran Gagak

lumayu bilih menawi

kaponakan ing Mesir

besuk kembene arawuh

yen karsa angajawa

aja liyan parna iki

kang dhen enggo ing besuk kumala sepa.

Kumalasepa ing Allah

ming lahir tumekeng batin

dhen gaweya kasuciyan

cagare astana benjing

lamining lami nuli

Pangeran Gagaklumayu

ika angsal akrama

putrinipun Kanjeng Kyai

Kuwu Cerbon dhalem Kuwu Srimangona.

Ika kang dhedhalem ana

ing kuloning Siti Dhengklik

sabab karaton kanoman

ing waktu samono masih

dhurung ana gatraning

kraton meng pakuwonipun

Kanjeng Sarimangona

kang kagungan putra istri

kang peparab Nini Kencanalarang.

Ingkang kagarwa dhenira

Pangeran Gagaklumayu

careming ngajatukrama

ika sampun namutrani

istri dhipun wastani

Nyi Pakungwati kang iku

pinarma kudhul wetan

Parek Jalagra anami

dhalem agung sabat kraton Kasepuhan.

Dhek samona durung ana

masingkat ingkaning puri

anging ika dhepokira

Kanjeng Nyai Pakungwati

lami-lamining urip

ika angadhepi jalu

Nini Kecalalarang

iku amurtani malih

kocap Pangeran Cerbon kang nama.

Ingkang minarma magena

kali kakine Jeng Kyai

Kuwu Cerbon ika pernah

adhalem ing pakuloning

lemah wungkuk ing ngapti

ing saguna gatinipun

pon Jeng Kuwu nalika

samono kawite tampi

ingkang aran pa agama Rasulullah.

K I N A N T H I

Pangeran Gagaklumayu

amandhita maha puri

ana ing hardi Amparan

kagiri-giri kang ngungsi

ing iman kalawan islam

wong sabrang carub lan jawi.

Ing kana sami angriyung

apa dhudhune bupati

sembah ing kawula bala

dhupi kapir arsa maring

sang ratu ing Pajajaran

dhen kang putra wus dhumeling.

Ing karamtira unggul

ing sa-Sundha angoceki

dhadi isih mananira

gegele sang Sribupati

payung lan telan kendhaga

dhumawah dhateng kang siwi.

Pangeran Gagaklumayu

sinangkakaken nalinggih

Ariya Satang lumajang

sinung cecangkok pasisir

awit gunung Kromang ngetan

wates kali Cipememali.

Ping ngalore ika tepung

wates lawan Ratu Junti

ping ngidhule Cerbon girang

mung semono ingkang nami

cecangkok Cerbon kuna

pangambate iku akir.

Arya Lumajang kang mashur

amangku pala pasisir

naban tahun pajegira

serasi ingkang katiti

ming pura gung Pajajaran

dhumugi lamining lami.

Arya Lumajang ing ngriku

selamine hambupati

orana liyan pangajab

kaponakan kang ing Mesir

dhen karsaa angejawa

sumeja sun kabekteni.

Lawan kabopatenipun

sun pasrahaken ta benjing

menawi uga kadhungkap

Cerbon angreati benjing

ming wilayat Pajajaran

mimitana ratu mukmin.

Lami-lamining tumuwuh

tumuli ana ngrawuhi

putane Sultan Bagedhad

mapan tedhak Kanjeng Nabi

nama Sayit Ngabdulrakman

kalih ingkang wargi istri.

Kang nenggeh peparabipun

Siti Bagedhad kang nami

kauni je Prabu Rara

lan kaponakan sawiji

ingkang nemba namanira

punika Sekh Dhatuk Kapil.

Marmane sami arawuh

ngajawa ya ika saking

kabendon dening kang rama

pramila anglalu pati

ngambangaken kapal tiga

sabalane dhen gawani.

Sebabe sami angratun

ing Cerbon sila bedhemi

ing ngarsa Arya Lumajang

nunut suka manca bumi

wus sinukan lampah manca

praja wus kajiwa bumi.

Ing panjunan gen kumpul

Sayit Ngabdulrakman nenggeh

ketela ingkang pranama

Pangeran Panjunan Lewi

pandhina gung ginatama

balane kagiri-giri.

Mawi pacalangsal dhedhu

masih ika anitihi

adhating ratu Bagedhad

wus angadhegaken masjid

ing panjienan tur kinarya

bar jumangate berdhiri.

Sebab duh semono iku

dhurung ana masjid-masjid

masjid dagung dhurung

Panjunan kang rumiyini

wateking pandhita ganas

ora angringi Jawi.

Angaangge sakarsanipun

ora mawa tari-tari

jengger lan sabalanira

padha angkuhe dhumadhi

angratu sabalanira

ora nganggo tata kering.

Adhat sabrang ngejor nepsu

tingkahe sabagi-bagi

ngungkuli rerekan Jawa

adhat Begadhad den siti

sang Lumajang tan picul

ing ngadhat Begedhad sami.

Ing sakarsane den eludh

dhadi ika sanget ngancik

wus urana liyan seja

pyambake niyat ngratoni

mila ing praciptanira

Kuwu Cerbon semang ati.

Lan sapalih sapratelu

ingkang sami medhak maring

ngarsa Sunan Kalijaga

nuhun kamit kamajati

punapa punika ingkang

gadhang angratu ing riki.

Kandikane pangulu agung

dhudu iku kang sejati

krana iku wong Bagrdhad

tan duwe waris ing riki

sepi ing pangurayangan

titenana lamun benjing.

Ana kusuma kang rawuh

tedhak Rasul bangsa Mesir

ing pagurayanganingwang

iku kang waris ing riki

ngamet pusakaning biyung

tan kilap karsa Yang Widhi.

Wene ingkang sami nungtung

wangsit dhumateng Sang Wali

bungko ingkang ngapaparab

Sek Lemabang tinakeni

punapa punika ingkang

gadheng angratu ing riki.

Kandikanipun Sang Luhung

dhudhu iku ingkang waris

iku kusuma Bagedhad

tan duwe waris ing riki

ora bedha awakingwang

wong ungsen tan gadhah waris.

Tan bedha Pangeran Makdum

kelawan Molana Magrib

iku ungsene kusuma

saking negara Andalis

tan duwe waris ing Jawa

mangkono purba Yang Widhi.

Dhupi ing wetan tumuwuh

Sunan Bonang sabat waris

amet pusakaning biyung

ibunipun saking Jawi

putrine Ki Arya Tuban

mamane angadheg aji.

Sarta secangkoking ibu

Praja Tuban kang dhen titi

ora ngambat sakalpika

opa maning Sunan Giri

pon ya pusakaning biyang

ibunipun saking Jawi.

Putrine dhipati ratu

Balangbangan kang sejati

marmane angodheg Sunan

ingkang sarta cacangkoking

ibu praja Balangbangan

ora angambat sawani.

Dhupi Sunan Kali iku

atunggal pusaka Tuban

ramanipun Wilatikta

putrane Ki Arya Tubin

cacangkoke iku ana

ing Wilatikta nagari.

Supaya ora dhen tunggu

dhemen ngumbar mempal keli

dhedhepok nang Kalijaga

Sunan Kudus mapan tunggil

mulane ngadheg Sunan

pon cacangkok saking Tuban.

Nininipun Sunan Kudus

kang ngethu rayining

Sunan Bonang hiyan nyata

marga purbaning Yang Widhi

amaningkaken kagungan

maris warise waris.

Lha iku purwaning weruh

wong Cerbon lakuning waris

sarta ing tekadh nyata

Pangeran Panjungan mangkin

mangsa ngadhega narendra

mangka ing lamine lami.

Bala Panjunan padhandhum

sasuka sukaning ati

humahumala dhesa

ing kajaksan aneng jati

ing Sembung ing Junti ama

ngidul ning Jepura nisih.

Nanging papretahanipun

sing Panjunan ikang niti

dhatan suka pinarentah

sabalane ika dhening

 liyane
bosa Panjunan

padha dhen belani pati.

Bala Bagedhad kalangkung

rempuge dhen nanduweni

pancakara lan wong Sundha

nuli sadhesa ngebyuki

ora andhapur urusan

janji repuke sakalit.

Yuswa kawan welas warsi

dhen gunem-gunem ingangkat

ing jenenge pangratune

mangka ing sawiji dhina

Sarip Hidhaayatullah

amanggih kitab tinemu

saking gedhong pasimpenan.

Kang ngatulis mas kang ngadhi

nengge kitab umulkalam

kang aricik kakekate

Mukamadhiya kang nyata

Nabi ingkang kiniga

ing Ngallah ingkang sinawung

tang antara lawan Allah.

Sakedhap sang Maha Sarip

wantune anom kannyaran

dhadi akersa manahe

ayun sira pepanggehe

lawan Jeng Rasulullah

enggal madheki kang ibu

basa jahamit polatan.

Mukamadh ingkang sejati

Ni Mudhaim sabdanira

Rasulullah wis sumeren

ing ngastana ing Madhina

sing dhimargane tinemu

sira aja lunga-lunga.

Kang putra esmune runtik

esmune tan kena cinengkah

Nini Mudhaim garete

sowara paring uninga

maring papatih agupuh

sanget nggenipun nanyengka.

Sampun putra anglinggani

pon punika raja-raja

sampun akempal arahe

ngistreni jeng Molana

putra kang dhen ingangkat

mangke jumenenge ratu

ing Banisrail nagara.

Kang cinengkah amangsuli

Apa karepe jeng paman

kula mangsa jeng ngakampoh

ajeng lunta paulatan

ingkang jeneng Mukammadh

patingunkah wuwusipun

Rasulullah sampun wapat.

Sing dhimargine pinanggih

pan sampun dipun astana

ing Madhinah panggonane

ingkang kubur Rasulullah

sang nginujaran nabda

boten kula cipta lampus

munggung Allah sipat murah.

Pinten dengune wong mati

pinanggih aken lan kula

poning Allah amurbare

wangun angel dhadi gampang

sarya ika akesah

nguluk salam alumayu

ngidhul pra sami dhen udhag.

Sinusul susul sing wingking

nging bandu kula santana

ora karuwan keplage

dhen ruru-ruru ing marga

mapan datan kapendhak

anggeyak alas lan gunung

prandene dhatan kapendhak.

Ganti mara kang ngulati

guwa peteng linebonan

ing jurang rejeng dhen gosek

sumawona pahumahan

wus pirang-pirang dhina

kang ngulati godhang ratu

kang anglolos saking pura.

Tan kocapo kang ngungulati

patut wong iko sedhadha

dhen tutupi paningale

dhenira karsa Yang Sukma

kocapo kang ngasadhya

angulati Kanjeng Rosul

Sang Anom mlebu wana.

Jurang rejang dhen leboni

sampun angsal tigang dhina

nusup ngayamalas nembe

amanggih omahing naga

gedhe kang mawa singat

nyalingkar lir pendah gunung

wisane mubal lir kilat.

Gebyar-gebyar memadhosi

napase gumrangsang kadya

mendhung lisus pangesese

sareng wus pedhek sang naga

sigra njengek tumingal

maring sang Anom kang rawuh

angakak akata jalma.

Sabdane sira wong ngendi

marene pan dudhu ngedhai

dudhu pasabaning wong

sang Anom sabda wangsalan

isun kaomba sasar

dhalan ing kene kapareng

sejanisun paulatan.

Ingkang dhiri Kanjeng Nabi

sang naga ika wacana

Rasulullah wus sumeren

dhen kubur aneng Madhine

mustakil katemua

sang Anom ing wuwusipun

ora sun ciptas pejah.

Munggung Allah luwih bangkit

munggung Allah sipat murah

ewuh apa dhen nagawe

anemokena kang pejah

kalawan raganingwang

sang naga getem emuwus

teka sira ketemuwa.

Kelawan dhiri Jeng Nabi

poma mengko aturena

salawat isun jatine

maring Kanjeng Rasulullah

wis age sira kenta

liwattana kuljum iku

lakunira dhe angginas.

Karanane kuljum miki

iku panggonaning setan

dhadya sang anom gerahe

lampahe kebat tangginae

watara sajumahat

lamine anglantrung-lantrung

anuju witing camara.

Warnanipun kaki-kaki

anangging maksih tangginas

kebat cukat ing tandange

enggal sira atatanya

e….. wong anom ta sira

sedhang tumaruna bagus

aneng kene nambuh apa.

Nestapa ing gon asungil

sang tinaya awacana

panadyaning manehage

kapanggiya Nabi Mukammad

mengmijan dika punika

sinten panjengandika.

Pianggih wontwn gen sungil

ing seja punapa karsa

dhatengipun saking kono

warninipun narenggosan

dhibedhag ning punapa

sang pandhita wuwusipun

isun ningkang panjenengan.

Maha pandhita ngipini

seja ngunjungi ngastana

Nabi Suleman nging kono

ing pulo Majeti pelag

singa aolih berkah

saking gon astane ika

sakarepe badhukuran.

Mayu padha angunjungi

menawi mengko ta sira

sakajatira gengser

katemu lan Rasulullah

marga saking astana

Majeti kang asung tuduh

sang anom aris ngandika.

Inggih simananten mandi

ing sapanabda jandika

inggih kawula handherek

sang ngipini asru ngucap

la mengko entenana

ing kene isun aruru

puwan nenggo pakan naga.

Karana pulo Majeti

iku nagane lelaksan

kang padha galak sakabehe

mulane isun renggosan

kapriyu dening naga

mung ngana siji kang estu

naga kang asih marang wang.

Ujare hanjaluk redhi

puwan kang akeh dhrapona

wuru sawuse mendeme

iku je mehoken sawang

sing kupiye kang dhadhya

sisireping naga agung

iku seja sun pilala.

P A N G K U R

Sang ngipini sigra kesah

patilaran puwan anepis wiring

let sadhina nuli rawuh

sarta ambekta puwan

adhan tumindak sareng sami alju

sang Anom kali pandhita

dhumateng pulo Majeti.

Ming astana Jeng Suleman

adhan ula kang ngasih wus kapanggih

ngopini gupuh apasung

puwan adhan tinenggak

dhening naga wusing wuru dhadhi metu

saking kupinge sasawang

enggal sira dhipun ambil.

Sawang ngika wus kaasta

wus ginawe sisirep naga sami

sabake sami aturu

ngijoni sigro lunta

kali sang Anom ming astana malabu

kang layon Nabi Suleman

gilang-gilang aneng kathil.

Jamaninipun waluya

ajaja jisime kang angrigrig

mandhangane kang rinasuk

dhening Nabi Sulaiman

selawase kabeh ora kena lusuh

anyar bae katingalan

gilang-gilang saya wedhi.

Tinon kang layon Suleman

kadhi mesem natyane larak-lirik

mangga ngucapa ing wuwus

anom sira miraya

kang tan awon aja sira campur pandung

iku singipini ingkang

pandhita seja mamaling.

Sang anom tampi ing ulat

sigra mire sauja aniniteni

tandung ngipini lumaju

ika sampun nangalam

cemethi Suleman nika nuli laju

anggirap asta Suleman

seja nyolong aliyali.

Kang nang panudhu Suleman

cincin manlukad kang seja dhen ambil

ora gnati dhawuhipun

ingkang gelap sayuta

pandhita Ngipini wus lebur katunu

jasmanina burakrakan

kadhi gelepung ing siti.

Sang Anom sigra kabakta

dhening kukusipun gelap sakethi

kajunjung raganipun

kangkat ming ngawang-awang

munjuk-munjuk limengan awor lan mendhung

kanyalesatipun lebah

medhal saking dhundha mangkin.

Kasangsang maring jabalkap

ing kana Sang Anom sampunna manggih

sawiji wong tapa gempung

tejanira wus kadhya

lintang rahina komaranira mancur

pitungkur ana ing kana

bari hanyandhing ing kedhi.

Jomantening kang cahya

isine katon saking jabaning kendhi

sang Anom aris amuwus

he sang adhine tapa

punika kendhi punapa aneng riku

sang atapa sabdhanira

kawula tan nguningani.

Waktu kula nembe prapta

pon punika kendhi sampun ning riki

tan uning pinangkanipun

sang Anom awacana

he sang tapa mugya parikaanen niku

kendhi dharapon wawarta

aja tewas dipun sandhing.

Sang Mahatapa lingira

hanglangkara kandhi dhen tatakoni

atawi kinen sumahur

sang Adhan sigra

amedheki maring kendhi sarya muwus

sira kendhi apa baya

lan nasalira sing ngendi.

Tang dangu kendhi angucap

kula kendhi asal saking sawargi

nyanyadhang tuwan satuhu

kang sampun kawandasa

dhinten tuwan boten dhahar boten nginus

punika cacadhang ing Yang

tuan minuwa tumuli.

Sang Anom wus lumaksana

dhahar toya sapratigan kang masih

tinundha kendhi amuwus

dhen ta tuwan telasa

dhahar toya pinasthine anak putu

tuan amadheg narendra

dhugining dhinten kari.

Boten mawi mendhang mendha

amarentah sagunging kawula lit

sang Anom wusing mintuhu

wangsita ingkang mangkana

anginum malih dhugining telas sampun

kendhi sineleh angucap

pasthi keselang ing benjing.

Anak putu tuwan ingkang

madheg ratu ngangge kaselang benjing

kal pamarentahing ratu

sabab tuwan nadhahar

toya ngangge mendha tan saluntanipun

sang kendhi wusing nganabda

mangkana ical tumuli.

Sampuning sang kendhi musna

sang atapa langkung gawok ningali

mangkana ing pikiripun

ingsung iki atapa

windon takeran taun durung nganemu

sihinh Allah ingkang kaya

sang Anom kang nembe prapti.

Nunten sang Anom pamitan

saking ngarsane sang tapa tumuli

ika sangsaya aneruh

ing lampah pangilaran

wau ingkang dhiri Kanjeng Rasul

anurut paraning tindak

tambuh paraning lumaris.

Dhugi mangke satus dina

tan kaserepan dhahar kelawan guling

dhadhi ingkana anemu

ing negaraning nyawa

ning wong mati perang sabil wus kadhulu

nagara kang luwih mulya

apa dhudhune sawargi.

Karikil inten lan mirah

manusane kang padha berag sami

jejaranan gumarudhug

nyandhang sandhangan swarg

bari getihe pating kulawer metu

tatune pating jurawing

gandane mebukka wangi.

Ora hangrasa dilara

Pijer suka bungah sabagi-bagi

dhen wus kenal nuli kumpul

mangan nginum asurak

dhen wus tuwuk bukti nuli sami turu

ing pepajangan kang mulya

saking pepajangan kang mulya

saking tilaming sawargi.

Dhen wus wungu nuli sira

sami siram ing talaga kang wening

wusing siram padhang rasuk

saking busana swarga

nuli sami dharmani sakabeh iku

pre sami asuka rena

anitihi sambarani.

Sang Anom gegetun mulat

amikiri ingkang dipun tinggali

iku manusa kang tatu

teka tan ngrasa lara

tan antara tumuli ana kang rawuh

manusa kang bagus warna

nitih kuda sambarani.

Iku ganjaraning Allah

dhen paringi rijki kadhi sawargi

tan nana prayitnanipun

sadhina-dhina suka

bagjanira ing kene sinungan weruh

katemu kalawan nyawa

hiya iki mamareki.

Sira gadhang kinawenang

sapatemon lan nyawa Kanjeng Nabi

kang sira ulati ika

ing Allah sipat murah

lan iki tampanana pigegelisun

wowohan saking sawargi

dhingin olehingsun methik.

Dhuk jaman Nabi Nuk kuna

ora nganggo bosok dhumugi mangkin

sih peparinging Yang Agung

kang maring pakanira

dhadhi tandha kanugrahanira iku

dhadi raga Waliyullah

dhen ta pekenira iki.

Lamun la dhurung gugupa

kanabiyan yektine sira iki

hiya nabi jenengipun

supaya kanabiyan

ing mangsa iki iku sampun katutup

dhining nibuwat Mukammad

kang lagi sira ulati.

M I J I L

Sang Anom enggalipun natampi

wowohan kang ijo dhupi dhen dhahar ika
raose

sewu rasa sabagi-bagi

ning miqmat kang jati

paringing Yang Ngagung.

Sang Anom nuli tatakon warti

lah tuwan ing mangko

pinika punapa punapa panjenenge

malekat punapa si ejin

kang kinugan nangling

manira puniku.

Nabi kilir pan jengan mami

marmane pinaos

taken umur dhining Yang Murbeng reh

nggo pranti andhawuhakening

wakdhu ingkang kapi

maring walinipun

Karana Jabrail wus tan kenging

ngomong lawan wong

sabab wong yen sapocapan mangke

lan Jabrail kukume nabi

ing mangko wus tutup.

Lawang kanabiyan wus den kunci

marmanipun ningong

kang kinarsan dhawuhaken gunge

wakyu kapi kang maring wali

singaha kang bangkit

ngomong lawan nisun.

Kukume iku ajeneng wali

kang masi malongo

lawang kawaliyan saluntane

sahingga besuk jaman nakir

panutuping wali

Imam Mahdi besuk.

Isun yen wus handawuhakening

wakdhu kang marono

ming Imam Mahdi isun tan suwe

paninisun ing ngriku benjing

dhening ngajal sakti

sadidh patinisu.

Lha sira uwis deng becik keri

nabi Kilir dhangdhos

nitihi kudha sambrani

saweg ayun pinecut gasik

sang Anom ilhaming

manaharsa milu.

Dhateng hamburu hambocong ngaglis

cinengkatan kampoh

dhadhya katut kagawa kudhane

keplas miber lir ta lereping kilat kang
ngagesik

dhedhelengan mamung.

Lor kidhul wus ara na kahaksi

silep datan katon

byar katinggal ika kaligane

kesrog aneng lambunge wukir

mira wulung asri

lir syarga kadhulu.

Putut iku lamun kanthang puri

Makmudh aneng kono

sang Anom ika sampun sineleh

aken aneng lambunge wukir

sinebdan sejati

dhang ngidhep hanunggu.

Nganti panarwe ingkang pinambri

mengko uga katon

dhuk nabda samana dhatan suwe

Nabi Kilir musna tan kaksi

sang Anom akari

ing kana ki lusu.

Hanjejep tinggal tunggal anganti

dhatan ana roro

anging nabi punika pandenge

dhatan na dhangu

ana prapti manuk hayam putih

sing puncaking gunung.

Lir pangundang-ngundang ngacarani

tumili sang anom

ngunggahi puncak gunung tan suwe

ningali masjidh komala-dhi

ingkang nganelehi

ing ngarah lor kidul.

Nuli katinggal nyawa Jeng Nabi

asumong mancorong

amadhengi ing jagad sakabeh

sang Anom hamburu aglis

seja hannyujudhi

ing nyawa Jeng Rasul.

Adhan cinengkah jaja tumuli

lingnya ja samono

kapur sira dhen nembaha mangke

padha hanya sira dheng jati

sujudhda ing wisdhi

Pangeran kang Agung.

Kang asung ganda ming sira kaki

mangsuli sang Anom

kawula nuhun satangat mangke

barkah kabengat ingkang sajati

salamatan ing

ngundha keratipun.

Ing nyawa Rasul mangsuli

he sir wong anom

dhadhiya sira

ing kana mangke

gagantinisun

dhipun eling

ing pasamayaning pati urip iku.

Tan bedha langgeng tan keneng lalis

sukmanira anom

iku Allah aja salah mangge

dhingin kari ora ana anging

tunggal tan kakalih

ananira iku.

Ciptanen roro-roroning tunggal

anging dhipun anggo

warana hangramehaken raje

nudhuhaken kawula gusti

poma dhenga mangkriby

kang ngujar punika.

Hanyampunakakana ngamal lahir

sarengat kang jatos

dheng bakti wangatuwa mngke

ngunjungana betullah mangkin

ngulatan pasthininga bangsa guru.

Aja ngilangaken adhat lahir

sampuning samono

wising tutug banget sejatine

sang Nganom nuli sajen maning

tingal kang ngajaib

padha musna sampun.

Dhadhi hangrasa sang Nganom kadhi

raja Ngajam gawok

katekan wengidhudhu prantine

pepetenge anglang-langkungi

dhiwegira sami

majemugan ngilmu.

Para pandhita pawong ngalim

kumpul aneng kana

pra sami kagegeran petenge

mangsa awan peteng lir wengi

sasilaking wengi

sang Anom kandhulu.

Gilang-gilang cayane ajarning

raja Ngajam panar

dhen nyana ika ejin angedheng

ingkang nulerma ing mendhung riris

sapindha mastani

lamon iku kudhu

lamon iku kudhu.

Wanennyana waliyullah mangke

lha iku ing kono

Sarip Hidayatullah katone

karuruhe dhen iku wali

kaya wong ngedan si ibu dhewek

karo adhinira ing puri

sira lunga ngendi

dhen susul tan kadhug.

Dhen oyak keng ngalas tan kapanggih

pamanira gawok

ngulati sira tan tinemune

dhadi kabeh-kabeh padha priyatin

satus dina iki

ing nagara samun.

Lah kaprenan kan kang sira ulati

ature sang anom

barkah ibu kanggih jatine

ing masjidh patemoning gaib

sampun nanjateni

ing bengat lan juruk.

Kinen kaula hangabekteni

wangatuwa wadhon

layon kinenhangunjungi ing Bet

layan kinen ngulari mursidh

guru kang sajati

kadhos adhat sampun.

 

D U R M A

Genturanning kang bandu kula santana

dhen putra ingkang gaib

samangke wus prapta

ana ing dhalem pura

enggal sami amanggihi

idhin Molana

sami suka ing ati.

Patih Ngunka asmarahaken nagara

sabdane lah puniki

kagungane putra

sampun dhaweg kaasta

Wilapati Banisrail

sang Anom nabda

sampun gemen saiki.

Manira Paman maksih tengeh ing lampah

sumeja anglampahi

satuhu kang patwa

wau Jeng Rasulullah

kawula linena kajji

lan pailaran

guru ingkang sajati.

Kanjeng ibu muga-muga ngidhinana

kawula ayun kajji

layan pailaran

guru ingkang utama

Saripah Mudhaim angling

hiya sok mara

amung dheng ngatiyati.

Sun sangoni iki tas kalawan dinar

sewu lumayan kaki

go tulak malarat

sukane atinira

anggawa mantri kang ngendi

pilihen sapa

kang putra anahuri.

Boten najeng bakta sanunggal punggawa

meng punika peparing

ibu sewu dhinar

bilih mandi ing sabda

ibu ngendika menawi

tulak malarat

bilih mangke nemahi.

Kawula bilih manggih kamalaratan

tiyang islam dhen nangling

ilok boten gagal

ing temah manggih nyata

suwudh kawula kang mugi

mangke katura

ing jeng ibu kang jati.

Meng nuhun piwejang kadhos pundi lampah

ingkang kawula titi

sayektos kawula

nuhun barkah piwejang

Saripah Mudhaim angling

he anak ing wang

sira dheng ngatiyati.

Laku iku aja sira malar-malar

ingkang ngebot-eboti

alung kang basaja

aja turu ta sira

dhen nora katekan narip

lan aja mangan

yen tan katekan ngelih.

Aja nginum yen nora katekan dhage

telung prakara kaki

iku lakonana

ing sakwasanira

aja sumakeyan kaki

dhenga basaja angonaraken dhiri.

Pira bathine wong takabur ngaleman

atemah dhadhi langip

balik apa nora

atemah dhadhi kuwat

sun pujine sira kaki

mengko nemuwa karta sik legi.

Sang Anom adhan ngunjung sigra pamitan

wus medhal sing nagari

Banisrail lunta

nyamur ing lampahira

atuladh lakuning pekir

samarga-marga

tan nan kang pidhuli.

Watarane lelampahan pitung dhina

nuju marga iringi

alas Banulawa

aneng kana kapendhak

wong sapuluh wong Yahudhi

abegal dalan

angadhamgi ing margi.

Pating jaringklak tandange kaya bajag

surak suka-sukati

sabdane ladhalah

iki bayangan kita

pitung dhina dhurung manggih

wong liwat dalan

dheng yatna sira mangkin.

Wong ngadon leledhang dhewek tanpa rencang

la hiya pisan iki

ngajarken sira

mengko lunta wuwuha

yen karang sukur pinasti

amulih aran

arep gudhi ming ngendi.

Siro wong siji anom tanjung lolohan

pareng pedhek kaeksi

sang Anom wacana

he sira wong sadhasa

arep hambegal mring mami

wong islam ora

bisa kumidhing milik.

Hiya iku sakathahe sangungningwang

dhinar sewu ya iki

apa karepira

hanjuput la yen sira

ora welas maring mami

wong tunggal-tunggal

dhinadheken ning widhi.

Hiya juputen sakabeh sanguning wang

wong islam tegan pati

lan mambri ing Yudha

senadyan lunganing wang

ora tanpa sangu maning

mangsa nejaa

bebegal jepumeli.

Mengko uga saengon-engon tinaken

rijki saking Yang Widhi

senadyan na ngalas

iku dhen karsakena

dhening Allah padha mangkin

pon dhadhi emas

pinangka sangu mami.

Mangka sapuluhih Yahudhi sami mulat

ing ngalas kanan keri

sampun nambara dhadhi emas sadhaya

Yahudhi lenglenging kapti

gawok tumingal

wong anom apa iki.

Teka kaluwihane punjuling jagat

la iki patut kenging

kita tut buriya

ngaumbana ming kita

anuwukana ing tedhi

kita sarowang

padha malebu muslim.

Malebu islam dharopan kacukupan

 ing
sandhang panganan dugi

anak putu kita

kabehe kararaban

yata sapuluh Yahudhi

pra sami tobat

sarta malebu muslim.

Wus winuruk kabeh kalimat sahadhat

dhening sang Anom nuli

winehaning dhinar

limangatus kinarsa

ngedhuma sawiji-wiji

nyekat sewang mwnggal

Yahudhi siji.

Kinawenang besuk lamon kurang mangan

manjing ngangilas iki

pasthgi nemu dhinar

yata sagunging begal

sampuning islam pra sami

seja tut wuntat

sang Anom tan nyukani.

Krana isun lagi nyamur ora kena

padha sira tut buri

wis padha mulya

maring pamohanira

pon sira wus sun janjine

yen kurang pangan

manjinga ngalas iki.

Pasthi besuk amanggih sakarepira

Yahudhi wus lumaring

kampo tan tumata

sang Anom wus lumunta

lampahe hanbanjur nuli

dhugi ning Ngarab

lelakon bali sami.

Sasami tumurun sasami raratan

hambeneri musiming

waktu kajji akbar

Sarip Hidayatullah

sampun andhatengi kajji

kadhi adhat paranti.

Ing nagara Mekkah tan nana uninga

lamon punika wali

krana sanget nyamar

nyamur lan santri kathah

galang golong awan bengi

kumalasepa

iku tememen nyanyantri.

Ing pangarsane Sek Najmudh Denil Kubra

iku kang dhen guroni

dhenira wong mekkah

miwa Sarip Hidayat

dhadhi juru ladhen nyantri

ngalabda bengat

dhateng iman Najmudhdin.

Wulanan kuimalesepane ing kana

nutug pinra cantani

ing ngilmu kang mulya

ing tarekah imtilah

satarilam nakis bandi

gempunging lampah

lempenging irap sejati.

Sek Najmudhdin kalangkung ing ngesihira

jantraning makripat

paparabe wus dennalih

sinebut nama

Madhkurullah winuri.

Ing nama peparinge pandhita Mekkah

rehing sampun ketawis

ladhen madhburullah

gandhaning ginotama

kang pramila Sek Najmudhdin

langkung pracaya

dhumateng ingkang muridh.

Muridh sing banisrauk sang Madhkurullah

lami genipun ngabdi

ing pandhita Mekkah

kedhep takeran warsa

ing ngayunan Sek Najmudhdin

sampun sabadhan

senyawa lan Najmudhdin.

M E G A T R U H

Madhkurullah ature ing gumunipun

kadi pundhi ing jali

kang badhe kaula lulus

sakenning lampah haurip

Sek Najmudhdin sabdonya lon.

Ing ngurip ojo ngebot-eboti laku

dhipun tega marig pati

yen wacana dhen satuhu

dhen rila kukum Yang Widhi

la iku among samona.

Telung prakara iku dhipunna kukuh

Madhkurullah sampun tampi

ing wawangkidhde kang guru

mangkana lamining-lami

Yang Guru Mekkah nabda lon.

He Madhkurullah sedheng sira aruru

guru saliyane maning

dhrapon kabukas iku

dhadhanira ing prakawis

paramehan adhining wong.

Ing kena ana maning molana guru  

aneng nagara Modhili

Sek Ngalaullah kang ngagung

bangsa Askandar linewi

pinuja-puja dhening wong.

Ya Tamadhkurullah nut karsaning guru

sembahira ing pamit

kalayan donganing guru

medhal sing Mekkah anuli

maring nagara munggung lor.

Aguguru malih ing molana guru

aneng nagara Sadhili

Sek Ngataullah kalangkung

sukanira sapraptaning

santri Banisrail mangko.

Kang Namadh Kurullah sinung pamuruk

pamulang kang jati lewih

ing dhikir maring Yang Ngagung

sugul kiyaralan malih

minsar talkin

waridhding wong.

Madhkurullah wus tampi wisiking guru

kang sampunna mrancanteni

kranten wus binadhe luhung

dhenira guru Madhili

hiya sole sipate nom.

Suhudhde hanglangkungi kang sepuh-sepuh

nanging sakehe isineng

nagara Sadhlitan jeru

lamun Madhkurullah wali

masuhur dhen nenom-menom.

Kathelah santri Banisrail kalngkung

dhipun kasihani dhening

guru Sadhili kasebut

namane sampun dennalih

dhining sayidh guru kuno.

Madhkurullah dhen pindhah jenengipun

Amarullah matur aris

kadhasa pundi ing tembung

kaula mangke lampahi

kadhi punapa kang jatos.

Sek Aullah Sadhili sahuripun

aja angebot-eboti

asa majamak aja langguk

aja lok ngungkul-lungkuli

ing sapadhaning wong nom.

Aja susah tapa aneng gunug-gunung

utawa guwa kang sepi

iku muwuhi takabur

balik ta tapaa mangkin

ing parameane ngewong.

Krana iku mundhak ing mustajabibun

lan duweya sipat arip

dhen ana luputing laku

dhen agung pangapurane

la iki amung samono.

Wangsitingsun kang telung prakara iku

ing mangko hanjugalani

Amarullah tampisampun

wisiking guru Sadhili

nyabranga siro dharapon.

Bukaa dhadhanira lantaran guru

ing kene ana wawasi

ing nagara Pase mashur

iku guronana

Dhatuk Sidhik namaning wong.

Hiya iku guru kajatiyanipun  

ramane Susunan Giri

kang nama Sek Sidhik iku

yata Amarullah amit

dhinulua karsa Sang Kaot.

Medhal saking nagara Sadhili tulus

numpak layar ika maring

praune juragan agung

saking judhah wus kemiring

dhumugi Pase maguron.

Ing ngayunan Dhatuk Sidhik guru agung

langkung sukaning galih

kadhatengan sang arawuh

santri saking Banisrail

Amarullah jeneging wong.

Ing nagara Pase tan nana weruh

lamon iku je wali

kaenom-enoming wuruk

Amarullah sampun tampi

bengat saking guru kuno.

Ing tarekahan pasujating kang ngagung

kanggep genipun nyantri

wus dhen alih jenengipun

Ngabdul Jalil namanipun

ing kana wus taker warsi

gennya supala supanor.

…………………………..

…………………………..

…………………………..

ingasampun numpak layar maring

praune juragane lon.

Dhumugi nusa Jawi ika katurun

ing Karawang panagari

tinemu ana ing riku

wali Sek Benthong kang nami

kang ngagung santri ing kono.

Amenangi ing kana sembaranipun

ika Jeng Pawistri Adhi

kang sinebut nammanipun

Gedheng Penguragan sakti

pasote rupane wadhon.

Nanging kasektene langkung ing ngapunjul

tur ing salawasing urip

tan karsa laki masuhur

lalu murag wenthang ngadhi

sumandi anaa mondhong.

Pirang-pirang kang mejang lamar anuku

Gedheng baya langu lewih

wus anjrag amanah pungun

prandene tan dhen pidhuli

mila dhumadi ing mangkono.

Sabarana sapa ngandhapana laku

ing kasaktene pawestri

pinasthi ing jodhonipun

pramila para bupati

kasundhan sejo mangayoh.

Dhalem iban sing palimanan akondur

mamenak saking talagi

dhalem Digraja Galuh

Dipati ukur pan sami 

sadhayu tan angsal kardhos.

Susunan Bangbapang Menak Cibalagung

sakae tan nangudhili

mung ana sawiji luhung

tedhak Mutalib kang nami

dipun sambating nguwong.

Pangeran Karangkendhal ingkang pikantuh

ngandhapaken ning pawestri

kantos ingudhag lumayu

lumajeng ming pundi-pundi

dhugi ing ngarsa Sek Kenthong.

Gedheng panguragan anuhun tulung

ing Sek Kenthong ing krawis

kandhikane sang Hayaktu

sapa bisa mamalangi

ingkang janjine wus kawon.

Isun tan bisa hanjaksani kang iku

hembuga la iki santri

kaot ingkang nembe rawuh

sumangga dhika saksami

iku kang pase mono.

Ngabdul Jalil ing kana sumaja tulung

adhan wacanane mijil

he karo sang buru-buru

dheng idhep ing jati wangsit

sampun ta kadhi mangkonon.

Hamaksa-maksa maring kang dereng purun

wonten dening ing prajanji

sampun kawon inggih estu

dhika sajodho ing benjing

akerat boten ing mangko.

Pareng sinabdan amana kang hamburu

dhadhi manahe aririh

hangraos wirang dhumulur

ing ngarsane Ngabdul Jalil

tan anglimma seja panor.

Sek Kenthong prasaptane la iki santri

teka bisa

angidhepaken kang sulit

dhuganingsun niki dhudhu samaneha.

Ngabdul Jalil duganisun wali yakti

tan nantara

Ngabdul Jalil nabda aris

kulu nuhun barkah wulang kang sanyata.

Nuhun bengat mugi Tuwan handulari

sih wilasa

Sek Kenthong sabdane ririh

boten kadhugi mejang ing Tuwan.

Karanten Tuwan sampun langkung utami

saking kula

hameng kawula tudhuhi

punika ing gunung Gundhul wonten Tuwan.

Ginuron ingkang dhipun wastani

aji juba

punika minaten ugi

karsa medhang salinggih tuwan.

Yen Ngabdul Jalil saking kana pamit

malampaha

dhipun wijang ing sajati

Sek Kaji Juba sabdane boya kangkat.

Amejango dhika wong Banisrail

kranten dika

ngetuning wali sejati

amung kaula tudhuhi dhika ngetan.

Ing ngriku ing wetan amargi masisir

saking praja

Kudhus ngaler wonten wasi

ginotama Dathuk Bahrul namanira.

Patus punika mejanga kang sejati

maring dhika

yata Ngabdul Jalil pamit

lampah ngetan wus dumugi kang sinadya.

Panggenane kumambang aneng jaladri

parengika

dhen uluki salam nuli

katon marga geng pandhitane gumawang.

Dhatuk Bahrul suka kadhatengan santri

anyar prapta

ingkang asal Banisrail

gelar panawe Ngabdul Jalil hanembah.

Nuhun wejang ing kana dhen sembadhani

ing tarekah

jajiya madhama kikir

sampun katrap sakabehing kang pamejang.

Malah lami Ngabdul Jalil ngabekteni

aneng kana

Sek Dhatuk Bahrul ngamini

langkung ngasih maring Ngabdul
Jalillillah.

Malah wus panindha jenengane santri

iku nama

Wujudhullah kang pra nami

ature Wujudhullah ing gurunira.

Kadhosa pundi lampahing kang paniti

muga Tuwan

Handhawuhanna ing wangsit

Dhatuk Bahrul ngandika he Wujudhullah.

Ing ngamung aja ngebat-ebati

dheng narima

ingkang asal Banisrail

gelar panarwa Ngabdul jalil hanembah.

Nuhun wejang ing kana dhen sembadhani

ing tarekah

jajiya madhama kikir

sampun katrap sakabehing kang pamejang.

Malah lami Ngabdul Jalil ngabekteni

aneng kana

Sek Dhatuk Bahrul ngamini

langkung ngasih maring Ngabdul
Jalillillah.

Malah wus panindha jenengane santri

iku nama

Wujudhullah kang pra nami

ature Wujudhullah ing gurunira.

Kadhosa pundi lampahing kang paniti

muga Tuwan

Handhawuhanna ing wangsit

Dhatuk Bahrul ngandika he Wujudhullah.

Ing ngamung aja ngebat-ebati

dheng narima

ing sapanduming Yang Widhi

lara enak pati urip aja bedha.

Tunggalane sakabeh dhipun kalingling

dhipun awas

ing wekasaning ngaurip

dhen nastiti aja ilok kang gegampang.

Senadyan ana angeldh-deledhi

ing kamarman

aja gugup anampeni

dheng sarante iku wawatake barkat.

Titenana milik  ingkang ngora suci

gelis ilang

dhupi wong ngambek nastiti

awet barkat tumeka ing putra wayah.

Sampuning Wujudhullah atampi wangsit

ika lawas

ing kana angawulani

maring Sek Dhatuk Bahrul kantos ngandika.

Dhatuk Bahrul ngadikane ing saki

Wujudhullah

dhening Sunan Ngampelgadhing

dhen sadhuluraken lan kang putra-putra.

Sunan Bonang, Sunan Giri, Sunan Kali

aneng kana

sampun ngalim mutakalim

Wujudhullah salamine aneng kana.

Kena mujaning Sunan Ampel kadhugi

ing saguwa

garbanira dhipun wisik

kaken jati kabeh maring Wujudhullah.

Adhan matur Wujudhullah hangasyasi

he jeng nama

kadhosa pundi pribadhi

ingkang kaula masyulaken ing lampah.

Mangka ngadika jeng Sunan Ngampelgadhing

he ya putra

mung aja ngebot-eboti

dipun kendel angajak prakara islam.

Aja dhawaka anging krana Yang Widhi

dhipun anom

maring gunging sanak wargi

lan putra sedheng ing mengko adhadhiya.

Molana guru ana ing Gunungjati

mapanika

waris dika saking ummi

wates Ci Pamali maring Ujung Kulon.

Waris Pakuwan dika kang darbeni

mung Pacuwan

nuli ngetan karadaning

wates Ci Pamali maring Balangbangan.

Iku dhudu waris dika dhipuneling

lawan putra

yen mengko anglaksanani

aja dharat margiya saking lautan.

Yata Wujudhullah ing kana wus pamit

lawan rengga

ing larunging darapaih

saking nagara Keling dhen jaga-jaga.

Dhening wong satus ing kalarunging aji

sabab adhat

raja Keling lamon mati

layone dhen larungsaluring baita.

Dhen kambangaken ning laut ing salami

ora kena

ora kang dhadhi pepati

kudhu tunggu larung salawase gesang.

Sarta wong satus ingkang ajagi-jagi

pareng ika

wujudhullah aninggali

maring patih Keling enggal sinabdanan.

He wong tunggu larung nging raja saiki

padha islam

bareng isun ana jati

sumandi tunggu larung pedhahe apa.

Sang ngapatih Keling asru mangsuli

hejolayat

adhon sira dhen pateni

dhening raja Keling ingkang masih gesang.

Putra wayah sing Keling masih ngomati

ngirim pangan

maring kita kawasa ndi

wit tuwite kita arep mingat-mingat.

Wujudhullah wangsulanipun narirah

aja melang

isun kang naggung sayakti

pati uripira sendhekna maring wang.

Patih Keling bramatya atudhang-tudhing

mung ta sira

wong siji nangung balahi

ne wong satus kaya pa kasekteknira.

Cacak coba tadhahana tutujahing

bangsa kasta

adhan sang Patih Keling

narajang nuja maring sang Wujudhullah.

Dhadhi kajungkel nubruk suku sang ngadhi

dhipun sepak

kontalipun sapambedhil

kalebung sagaranggap penggap angudhag.

Sigra sobat ing ngayunane sang adhi

boten sadhaya

boten pisan malih-malih

sandhi kalangkung karsanipun ing lampah.

P U C U N G

Patih Keling sabalane tiyang satus

wus malebu islam

wijenang sahadhat kabeh

adhan bibnurak payong ning palarungan.

Padha dhen usung maring muhara sampun

Wujudhullah mulat

ing Gunung Semung wus sae

pakirkinan yasane Arya Lumajang.

Dhadhya ika payon larung wus tinuwuh

pinacek ing kana

ing karsanipun ginawe

langgar patani panggonaning ngibadhah.

Ngibadhahe wong satus siyang lan dalu

wus mashur ing kana

Molana Jati jenenge

kang kinudhang-kudhang satus manusa.

Ing ngardhi hamparan tinggale wus gemu

sabab kang astana

dhurung ana dhuk samono

nembe katon patapan kang adhi mulya.

Dhangu-dhangu pawartane kapintuhu

dhenira sang Arya

Lumjang dhuk aneng

sisih kidhul ana ingkang lalaywa.

Nuturaken dhen kagungan dhalem Sembung

kajabel denira

kusuma kang anyar katon

pating jalegrik padha amacek langgar.

Boten bema marang kang kagungan Sembung

gedhe nuhun lila

wontena tuture bae

sasat inggih ngalap suka ing Jeng Arya.

Gedhe Pangeran Panjunan dhuk ing wau

inggih nuhun lila

ing Jeng Arya ing kene

sapinten karsa dhalem resa punika.

Arya Lumajang mesem alon amuwus

iku kaponakan

nisun panduga marene

hiya endama karepena kang karsa.

Mung sira poma lutura dhene gupuh

maring arsanira

kanjeng Kyai Kuwu Cerbon

kon padha angriyung ming hardi Amparan.

Putanisun sekaro konen katemu

lan kusuma anyar

mengko isun nusul bae

sang dhinuta kebat alur satitaha.

Maring Kanjeng Kuwu Cerbon sampun

atur ing satita

muwajeng Pangeran Cerbon

Nyai dhalem Pakuningwati pon sinungan.

Warta teges dhadhya sami bubar munjung

ming hardi Amparan

sarta padha pasuguhe

sarupana dhadhaharan lan wowohan.

Yata ing kana sampun sigra katemu

lawan kang sineja

Molana Jati wuwuse

bagja sanak sanakisun padha teka.

Sun pujine padha Islama satuhu

tan dangu saprapta

Arya Lumajang jatine

pinanggih layon putra tan krana molar.

Inggih putra dhadhosa ing tunggal payung

ing praja Pakungdhya

dhon tikel katur sakabeh

putra jumnenga ratu amurwa islam.

Pajajaran idhepena imanipun

aja awet Budha

age-age islam kabeh

Milana Jati kandikane santosa.

Dhereng prayogi sapunika hangratu

kaula sanyate

maksih remen ning hanganolong

gampil mangke ing wingking mashaallah.

Arya Lumajang sabdane langkung-langkung

sakarsane putra

nanging Widhas kabupaten

Pakungwati dhadhos kagungan putra.

Molana Jati sabda sabar rumuhun

dhuk nabda samana

tan antara sadhatenge

putri Mesir babu Dhampul nama nira.

Pan sanyata kang sadherek misanipun

Molana Amparan

tunggal eyang sejatine

kapernah putu dhening Jeng Raja Ngumdah.

Marmanipun nengejawa hiya iku

Babu Dhampul mulat

ing tejane ingkang angendheng

katon saking Mesir sumonge ing wiyat.

Hiya iku ingkang dhadhi brangta wuyung

kasmaraning teja

dhadhya dhen susung manggone

dhugi lelayaran tigang sasi malah.

Tinemune tegene ning wukir sembung

enggal sira nembah

ing Molana Jati mangke

sarta basaja anyidhkasken badhan.

Muga kacangkinga ming akerat besuk

tumut ming sawarga

tunggil sabadhan saeroh

Molana Jati sabdane sun pracaya.

Sira sunnaka rabi ngakerat besuk

wondene ing dhunnya

dheng bisa anyakrib bae

sira sun maku babula dheng narima.

Babu Dhampul ature inggih dhumulur

ing karsa Molana

pati urip sejan dherek

lah iku marmitane kadhi punika.

Krana dening Nyai Babu Dhampul iku

adhon warnanira

dhening kalintang agenga

lan dhuwure kadhi ana telung dhepa.

Nuli ana karsane Molana guru

ika aleledhang

ngingsik kepareng tumon

sang Adhi Cangkuwang ing lautan.

Kambang-kambangan kalipah patihipun

ika kang pranama

Patih kering panjenenge

lagi ngulati impene dhuk pinake.

Nyupena kala wau ana kang rawuh

wawangkidhding kana

tetela ing pamangsite

he ratu Cikuwang dhen sira karsa.

Ing pati ora bedha lan uripipun

ya sok ngulatna

urang lanang urang wadhon

sajodho iku marmane sapunika.

Dhipati Ratu Cangkuwang kalem timbul

ana ing lautan

pinten lamine ing mangke

dhurung bae amanggih supenanira.

Samya pe alummaking ing madyaning laut

sarya mbakta saya

waring prandene tan bahe

olih gawe dhumugi mangke kapendhak.

Kapendhak ing tinggale Molana guru

tumuli ing kana

sakalih dhen awe-awe

sigra minggir ing kana pinituturan.

He sang Adhipati aja karya iku

aja salah tanpa

ing prakarsa urung roro

urang lanang iku tegese manira.

Urang wadhon iku tegese Nyi Dhampul

sang Ratu kinarsa

malabu islam samangke

lah ika kajatining rarabedha.

Ing pati tunggal kalawan urip besuk

lawan nunggal dina

kayapa ing dhunya bae

pocapana lahir batin tan prabedha.

Ratu Cangkuwang leng-leng dhupi mintuhu

ing sabdo Molana

marebes mili netrane

sabdane inggih kaulha aprecaya.

Seja malebet islam adhan winuruk

ing kalimah sadhat

sampuna tamopimjatine

Patih Kering pon tumut malebet islam.

Malah tut wuntat mangke dhumateng Sembung

ing hardi Amparan

kalintang dhening subudhda

ing tarekah ing iman kalawan islam.

Tan antara sabalane sangaprabu

Cengkuwang nuta islam

wus den tetesi sakabeh

kalawan panuruh kalimah sahadhat.

Ram Cengkuwang dhen pindah naminipun

ajeneng Pangeran

cerbon Girang peparabe

sing lar saking agama ming kabudhahan.

DHANDHANGGULA

 Kapanggih
ruru ing kadhang wargi

pon Cangkuwang punika

putra Pajajaran nengge

igkang peparabipun

sang Prabu Pramanadhiputi

lah ika wus gelung

kalawan kang kaponakan

Molana Jati sabadhan sarokani atas
dadhalan islam.

Dhadi sangsaya muwuhi maring

gedhene jamangahake Molana

ing puser bumi namane

yaiku hardi Sembung

dhatan nantraning ngalami

Molana ing Ngamparan

ming ngidhul sapunna mendhak

ing pikirnane ingkang ngapranami

Pangeran Mandunharja.

Kang riniyung kula bala magrib

sabab Pangeran Makdun punika

sing negara magrib mangke

asal pinangkanipun

putra nipun raja Andalis

pra sami anglalana

kalih rakanipun

Molana Magrib pon tunggal

putra Andalis Pangeran Makdum mangkin

kasuhur Aklulbiat.

Dhennya maos kuran langkung becik

sawarane lir suling lan gambang

agetas renyah lidhahe

mageng bawa ta katur

malah Wagun Pangulu naminipun

ika pangulu babanean

saking magrib amanca ing Pakungwati

ing Makdun wus handasa.

Krawuhan sek-sek Molana Jati

kalangkung-langkung ngormatira

wus apramota palunggon

Molana Jati muwus

kul mriki ayun anyantri

ajeng nuhun piwejang ing bengat kang tuhu

Pangeran Makdun anabda

boten kadhugi menggeh kahula langip

mejang dhateng ing Tuwan.

Aleng tuwan pasiyare maring

arah kilen menawi amendhak

ingkang dhumadhos lejare

ing manah ingkang lesu

mewsem ingkang dhinuking gosthi

sigra nuli pamitan

lampahe dhinulur

ngilen-nglen nuli mendhak

gedheng babadhan ta handurane aking

padha kenang sasladh.

Kalangkung dhining sesekeling ngati

aningali tetanduran pejah

adhan miyos panabdane

sapa bisa anulung

tatanduranisun kang aking

dhapak mangko waluya

meger kaya wau

jar putrinipun kang pelag

sun go upa aja kapalang sun pundhi

dhadhi sesembah ning wang.

Hanadhangu putranipun nistri

malajeng baring gawa rasukan

jubah saking jurban jene

basane kula nemu

kulambi begus temen niki

bari arum kang ganda

ki gedhe amuwus

Babu nini kenang ngapa

sira saloro temen ambil kulambi 

iku kok kawenangan.

Dhening kang dhuwe si Radhen Dali

nyolong kulambi mangsa urupa

lan nawakira regane

tangtu iku pangrasuk

king wong tan samaneha nini

wong kene sapa gadhah

jubah kaya iku

saking ngendi iku rara

sira juputa kalambi jubah kuning

sang putra ris anabda.

Puniki kula jupute saking

rajega tetandurane rama

sumampir wikan kang dharbe

nanging sita tanem tuwuh

bareng wenten jebah puniki

meger dhadhako dhadhakan

pulih kadhosa wau

gwdheng babadhan garjita

dhen tinggali nyata tandhurane pulih

waluya kadhi mula.

Adhan Molana Jati nututi

gilang-gilang sarira liligan

tan ngangge rasukan mangke

Ki Gedhe wuwusipun

Gusti sutejaning ngabecik

katur ing pejah gesang

jasadh kula luput

cekap kula among anak

dharbe sasalah mendhet asukan gusti

sumangga abdekena.

Badhe pangedhang panutu Gusthi

kandikane Jeng Molana aja

dhadhi marasa Ki Gedhe

kabeh seja sun puhung

lan putrine seja sun ambil

seja sun pantha garwa

Ki Gedhe umatur

kalangkung karsa Molana

karsa nampir tiyang tawing lun kasesi

tur ala tanpa rupa.

Iku awite Molana Jati

agagawa ing nyimas Babadhan

wus sampurna ing kawine

binakteng ngardhi Sembung

pacareming ngajatu krami

nanging nimas Babadhan

nengge istri gabug

boten namutrani pisan

salamine gemadhos ing guru jati

ngestu dhatan na nyimpang.

Yata ing kana lamining-lami

kagurnita ing rat Pajajaran

yen mangke Ki Kuwu Cerbon

pajeg tarasi ipun

sampun mampet boten ngiseni

dhuk ta bangip warta

yen Ki Kuwu iku

sujudh maring Sek Molana

dhadhining mampet ing pajege tarasi

mungkir ming bawa prentah.

Prentah nagara tan den pidhuli

pareng wengi ratu Pajajaran

ninggali teja sumorot

ing lor wetan kadhulu

adhan sang Prabu animbali

dhateng pepatihira

ingkang naminipun

Kyai Patih Lembusasra

kinen amung tik ika amariksani

baya tenaning ngapa.

Padha tumandang sang maha patih

sartane hambakta satus bala

keng lengkep sagagamane

lan pamuk patang puluh

sampun miyang lampahing mijil

sing pura Pajajaran lampah siyang dhalu

hanjujug enggoning seja

padha amraceka sapanjonging margi

baya tejaning ngapa.

Pareng dhateng kalih tengah sami

angungak-ungak

nyata kaya tejaning Gunung Sembung puncake

dhadhya surak alaju

malah ika dhumugi maring

ing Gunung Petahunan

prasami ing riku

amraceka layen seja

ning manusa ing ngabathara wus bukti

padha rujagen enggal.

Dhupihira hambrondong lan bedhil 

sigra kumyus bedhil medhal toya

tumbak keris runcat kabeh

guethekan maruntuh

Patih Lembusasra tumuli

nyereg padha ngamuka

lan jejer masudhur

tanapen popor dheng kebat

dhupihara prasami angkat ngunggahi

ingkang hardi Amparan.

Sigra lumpuh sawancining jalmi

Pajajaran ngalosodh ding lemah

ing Patahunan genahe

sadhalu kaya kunyuk

pating jerenguk aneng siti

ulate pundirangan

dhumugi ming Subuh

enjing Sek Molana tedhak

kalih Patih Keling sampun aningali

ing bala Pajajaran.

Kang padha lumpuh pating jalerit

padha tobat nuhuraken gesang

paring usadha lumpuhe

Jeng Molana hamuwus

ana tetambe lewih mandi

ngaran kalimasadhat

tampanen dheng estu

yata bala Pajajaran

sampun sami wejang kalimah kalih

sadhaya sampun islam.

Wong satus dadhi tan bisa mulih

kakukudh dhening Kanjeng Molana

tan nemut maring gustina

marmane ika nemu

patang ngatus muridh Sek Jati

satus wau kang untar

wong Keling kakukudh

wong satus saking Cangkuwang

satus saka Kuwu Cerbon apa maning

satus sing Pajajaran.

S I N O M

Mangkana siji nalika

Kyai Kuwu sangkan urip

dhuk naskalanira mahat

are wus kadhuli-dhuli

tantrung bengikepati

pati pakasabanipun

tali purwa dhaksina

kasengsem ing siang latri

pijer angupadheni ing papahatan.

Mangka karsa Sek Molana

karsa kaparing pakeleng

maring Kuwu sangkan gesang

dhen lantari nyamuraksi

apindha-apindha santri

liwat mring ajennging kayu

medheki kang amahat

sinabdanan apa kaki

masih milala dheresing papahatan.

Ing bale kaki wis kathah

lahange wus angebeki

maregi sasigar Jawa

sang liningan namangsuli

endi ana jaladhri

waregi banjur katurun

Molana hangandika

ana kalimah kang dhadhi

handeresaken lahang la tampanana.

Yata Kuwu Sangkan Gesang

gupuh-gupuh hanampeni

kalimah-kalimah sahadhat

pareng winaos tumuli

mampet ing sakathahing

lahange tan nana metu

adhan sapandheresan

sewote acangcut gilig

pepisuhe ngumana etong wirasa.

Braga-brigi sejanira

Molana Jeng dhen taboki

dhen candhak gupuh lumempat

dhen cawuk-cawuk nginggati

Sek Molana lumari

sang panderesan namburu

kiter dhen udhag-udhag

ngalor ngidhul dhen tututi

pareng kesel Molana Jati lamabda.

Rika jaka bina-bina

mrana-mrene hiya tunggil

kadhunyaning kang dhen palar

dhelengen ika mang buri

dhupi mangke dhen lirik

ing tetela ika muruh

dhinar wus hambaranang

dhadhi mangke abebalik

condhonge atine hangruroni dhinar.

Sek Molana sampun luntah

mantuk dhateng hardhi puri

sang panderesan natkala

pakemut leng-lenging kapti

dhadhi ing kana pikir

kapan baya wong ika maning leledhang.

Sumeja sun suba-suba

sun nidhepa gusten mami

tan kocap laminira

sang wali sampun udhani

ing sakleseking ngati

nipun kang seja mangulun

aneng sawiji dina

Molana leledhang manih

kapanggih layan Kuwu Sangkan Gesang.

Molana dhen sembah-sembah

kantos Molana dhen sunggi

minggahe ing palinggihan

dhen suhun-suhun sajati

sambate adhuh gusti

ya iki bandaranisun

sampun den suba krana

dhadhaharan manca warni

kina gegelen sesembelehan Adham.

Kang lagi nganrem koncara

dhennika kaliwat guruh

Adhan Molana ngandika

kenengapa iki kaki

ayam lagi nguripi

endhoge teka rika bunuh

papanggang Jeng Molana Jati

dhen ceweng mungel kadhok puliha gesang.

Dhen eculaken sakedhap

mabur sang ayam kabalik

munggah maring patrarangan

ngangremi endhoge maning

Kayai Kuwu tumuli

sujudh karuna hangguguk

langkung dhening nalangsa

ing tingkah kang dhen lakoni

dhadhya langgeng elinga Ki Sangkan Gesang.

Barkahipun Jeng Molana

ingkang estu narambahai

maring isining pakung driya

mashur ing sanusa Jawi

lamon wali utami

kaparek maring Yang Ngagung

akadhang rijalullah

sampuna badhan rokani

ing barang sangandikane katemahan.

Dhatan nana kasangketan

ing saciptane dhumadhi

sampuning kadhya mangkana

Molana mantuk ing hardi

Amparan anithi

sakikirnan hardi Sembung

ing sela andhan-andhan

majeng ngilen ingkang puri

durung majeng ngidhul kang yasa.

Kocapa ing Pajajaran

sang ngaprabu Cakrawati

rehing samengko miharsa

yen kang wayah aneng Jati

sampun masuhur dhadhi

waliyullah ingkang kutub

mageng agama islam

unggul karamate Jati

katilap ing nusa Jawa ora nana.

Kang badhe angungkulana

tan liyan dadhi kamandhi

ming nagara Pajajaran

apa maning pan wus bukti

mamampet pajeg trasi

lawan sang patih kakukudh

wong satus kang dhinuta

ora ana kang bisa balik

adhan sang prabu mepeg warga santana.

Sami jar pinitarosan

kaya pa kita saiki

reh ing anake si Santang

semune kira silih dhadhi

apa ing wekasanipun

kaprabon Pajajaran

bilih mangko memekasi

rasanisun kaya wis tan duwe barkat.

Sajage anake Santang

nepis wiring aneng Jawi

sun titeni teka camah

saking pangaruh mepasi

kasakten padha gaib

ing sabawa rasanipun

embuh ta sira padha

niniteni apa belih

kang pinariksa sadhaya nem katuran.

Kawula pon sapunika

boten kadhugi pamikir

tan kilap karsa narendra

sang prabu ngadika malih

becik uga saiki

kita dhingini anungkul

isun wong tuwa seja

nyalondoh malebu maring

agama islam agamane si Santang.

Yata gunging putra wayah

Pajajaran sami nangis

tan kangkat anglangkungana

ing karasane narapati

sampun reringkes sami

seja anungkul ming Sembung

reka asrah bongkokan

ora kaya sarawuhing

purwa kalising ngawang-ngawang tumedhak.

Tandange hambapang-bapang

sanget-sanget hangampohi

mung teka iki arep apa

isun teka ora ngarti

apa gawe lumiring

ning agama bosok kutul

tur kenang lara pejah

mung ta pusaka kang dhingin

sadhabujengga iku gawene apa.

Ora ya iki pakaryan

yata sigra narapati

ngalap sadha tur sarya

amisikaken ning aji

pameraden kang maring

Bandu kulawarganipun

malem Kemis mutabar

malem Jumngah angunggahi

puncaking gunung gumuruh wus pinapag.

Ing sagung para jawala

widhyadhara-widhydhari

upacara kahiyangan

lan payung agung pangasri

ning umbul-umbul kulit

lutung ngakumbala buntut

singa balereng jalang

ganda rum anglaya hamrik

wis sinatata ika kelawan dewa.

Pra samya miber awiyang

amunjuk kang gayuh langit

ngalor ngetan purugira

hamgeng susirna gaib

ana putri sawiji

ingkang katilar akantun

Dhewi Balilayaran

rehing wau hambangsuli

jangkula kancana marimane katilar.

Tan bisa nusul kabedheg

tan angsal wewengan margi

ning dhadhalane ngameradh

dhumadi lara anangis

saparan-paran nuli

katemu lan Jaka Kabu

je asal kalupira

wau prabu Siliwangi

wis tetriman lan Dewi Balalayaran.

Wus dadhi ing jodhonira

ing kadhadhen wuri-wuri

ing jaba kutha Pakuwan

mashur padha dhen arani

dhening kang nyambattasi

Sunan Kaabuwaran mangke

ing sajabaning kutha

wus sinatata bupati

pangriyunganing putra wayah Pakuwan.

K I N A N T H I

Sunan Kabuwaran niku

lamilami amutrani

kang jalu ingkang winastan

pucuk jumeneng ge benjing

panungtunging ratu Budha

ingkang awit anampeni

ing agama Kanjeng Rasul

saking Sek Molana Jati

tapi mengke dhurung teka

ing waktune anampeni

krana mangke Sek Molana

dhereng karsa hangratoni.

Lami-lami Sunan Kabu

wara napuputra istri

kang nami Putri Mandhapa

hiya iku wiwinihing

kang aran Ratu Manelang

besuk aneng jaman akhir.

Dhupi Pajajaran iku

sameradhde sribupati

anggolendhang dhadhi alas

ora nana ratu dhening

anak putu Sundha pecah

handum saenaking ngati.

Tan nana pogeranipun

sapandhum-pandhum pribadhi

wus padha sawang-sewangan

Sunan Pajengan kang linggih

ana ing bumi Kuningan

mangkana ingkang anami.

Baros ngorah ing Panjalu

Sunan Mandya alinggih

ing Taraju pernahira

sang Panggajata palinggih

ana ing Gunung Pawenang

Raden Tetel kang ngalinggih

ana ing bumi Kuningan

mangkana ingkang anami.

Boros ngorah ing Panjalu

Sunan Mandaya alinggih

ing tarajiu pernahira

swang panggajata palinggih

anan ing Gunung Pawenang

Raden Tetel kang ngalinggih.

Ana ing prawta Bandhung

Radhen Lawehan kang linggih

………………….

………………….

ana ing ukur nagara

mangkana sang adhipati.

Kartaman iku tuwuh

ing Limbangan ngapit dhiri

sang Hyang Sogol kang alenggah

ing Maleber sariyaksi

sang Hyang Mrayak ingkang lenggah

ing Cilutung arja urip.

Dhalem nara kang alungguh

ing kajaksan apa maning

dhalem Nayu kang alenggah

ing Ngendher ingkang pranami

Dhipati Cengal Wibawa

Sunan Raja Mlaka malih.

Ratu Panten kang alinggih

ing timbangan nagara

Liman Sanjaya kang linggih

ing Sundha larang wus mernah

Prabu Sandhang lumuh mangkin.

Ing Sanggraherang tumuwuh

Hyang Jampana kang alinggih

ing Pering Bahulayang

sang Hyang Lutar mangke linggih

ing panembong pernahira

mangka serpenna ciputih.

Ing Kawali nggennya lungguh

Tajimalela kang yekti

tumendhak maring memenak

sumedhang Ciasem malih

Cyanjur Bogor mapan tunggal

Punapa malih karawis.

Dhupi sarenging mintuhu

Kanjeng Sek Molana Jati

yen Pajajaran wus meradh

dhumadhi karsa tumuli

yen kesaha dhateng Arab

angestreni ingkang raya.

Sabab raos sampun tangtu

dhen pyambake angimponi

ing wilayat Pajajaran

pramilanipun kang rayi

Nurullah karsa dhen angkat

hanratu ing Banisrail.

Sampun weweling satuhu

ming Babu Dhampul kang becik

si Babu kari kalwan

patih Keling patih Kering

patih Lembusasra poma

sawuri dheng ngatiyati.

Bok bae ana tetamu

kang becik angupadhemi

sebab isun nora lawas

pira kadhar angestreni

rayi Nurullah aing kana

ngadheg ratu Banisrail.

Sabab ika tangguh isun

yen ora isun kang ngapti

mangsa anaa kang padha

amikir wilayat aji

sanadhyan uga anaa

mangsa dharbea wewani.

Sembah sang wineling nuhun

barkah Molana kepundhi

salameta ing ngasambang

kagungan dalem ingriki

adhan Sek Molana kesah

kalih tetekan anuli.

Lempeng nggenipun lelaku

tan nyimpang-nyimpang sedhemi

lautan wus linampahan

kadhi bedharatan kahancik

lampahe sang Waliyullah

wus rawuh ing Banisrail.

Kapanggih layan kang ibu

Nyai saripah Mudhaim

kalangkung ing rena-rena

ing sarawuhe kang siwi

sambate dhuh anakingwang

apa wus tutug anyantri.

Wiangsulan inggih sampun

malah cacaturan sagunging

kalampahane ngumbara

tan nana kaliwat siji

kang ibu kalangkung suka

miharsa caturing siwi.

Kyan Patih ngunka agupuh

angaturaken nagari

Molana Jati wus wakca

he Ibu he Paman Patih

si adhi Nurullah ingkang

sun angkat mangon nyuluri.

Ing Banisrail hangratu

pusakane rama aji

dhupi manira kang ngalap

pusakaning ibu mangkin

ing wilayat Pajajaran

sejo mangko sun linggihi.

Yata sagung para ratu

tan nana wani maloni

ing karsane Sek Molana

yata aneng Banisrail

tukes angistuni raja

kadhi adhat kang paranti.

Abala Ibrahim mangungkung

bedhil mas obat kasturi

sasampurnaning ngasuka

dhugi kawndhasa atri

nunten Molana basaja

dhumateng ibu Mudhaim.

Kula ayun lumaku

sapatwa ing guru sami

kinen kula dhen kendela

anggelaraken nagami

singa bodho dhen wruhana

ing manca-manca negari.

Arab sabrang kang karuju

pundi kenta saking mangkin

saangsal-angsal kula

ngestokaken sapatwa ing

guru-guru layan sadhya

wangsul dhateng Cerbon malih.

Wonten dening kanjeng Ibu

mejang-mejanga pun adhi

ing lampahing karajahan

bilih adhi kirang ngratu

benjang pun nadhi dhen kontap

proyogi nyepeng nagari.

Jeng Ibu kaula pethuk

maring Cerbon anglinggihi

pusakaning Pajajaran

Saripah Mudhaim angling

hiya apa privatira

si ibu sadhya nuruti.

Hiyaya ing kene iku

ana adhinira aji

nanging ora kaya sira

aidhap tuwa kang sajati

muga salemata

sakarsaira ing benjing.

Sek Molana pamit sampun

miyos saking Banisrail

lampahipun tanpa rencang

kalih tetekan kapanggih

kelawan putraning raja

saking negara Kabeti.

Ngabdulkapi namanipun

kang lagi kasereng dhening

tinundhung ing wangatuwa

marmane Ki Nagbdulkapi

saparan-paran kapendhak

kelawan Molana Jati.

Dhadhi ing kana atumut

tut wuntat Molana Jati

angunjungi ming Madhina

Rasulullah ika nuli

ana maning kang sumeja

tut wuntat namaning santri.

Ngadurrakim jenengipun

nunten lampah ngaler maring

nagara Ajahur kang nama

sabranganing bawah Turki

mangkana raja ing kana

Raja Laut kang pranami.

Langkung ing pracayanipun

maring sek Molana Jati

kaya sadhulur sakalpa

Raja Laut gemuyu ngapti

serep sabadhan sanyawa

anggepipun lair batin.

Karsanipun Raja Laut

tan kasapih sasadheni

supadhose Sek Molana

sabdane jandika kari

ing ngriki kranten manira

arsa angglongoka maring.

Nagara Cina punika

he rencang kula pra sami

ing riki angantosana

sampun tumut anglebeti

maring negaraning Cina

endahing kula pribadhi.

ASMARADANA

Dhan lumebet nepis wiring

ing nagaraning wong Cina

tampa rencang ing lakune

kacarita aran desa

Munjul kang rinawuhan

marmane ana ing riku

Cina wangun panjang jimat.

Hiya saking wuryataning

Sek Molana dhuk ing kana

isine kang dhesa kono

Tumon kamet olihnya

padha malebu Islam

nyingidaken imanipun

wedhi maring rajanira.

Dhangune Molana Jati

wus kawarta ming nagara

dhen ana pandhita kaot

kalangkung ing saktinira

mangka sang raja Cina

nimbali pepatihipun

kinen dhen nika ngundanga.

Undangan ning kawong luwih

ing mangko arep sun coba

sang patih kebat lampahe

nama patih sampoalang

wus kapendhak ing kana

kalayan Molana wau

marwang ingkang uteja.

Sampoalang dhadhya mangkin

kawenanging tejanira

kalangkung lengleng manahe

temah karuna sumeja

iman malebu islam

nyingidaken imanipun

wedhi maring rajanira.

Sampuning iman memuli

wakca dhen pinotus ngundang

Sek Molana wus handherek

ing karsane raja Cina

dhuk mangke ing dhadhalan

ana sawara karungu

abane heh Sek Molana.

Aja sira ngluwihi

ngislamaken raja Cina

luwih apa kang winakyon

Rasulullah dhuking kuna

pon ora kinawenang

krana praja Cina iku

dhingine wus kenang sumpah.

Sumpahipun Nabi Esis

lamon ora kena Islam

dhuking kayamat kapire

samono janjine Allah

iku nagara Cina

tan kinarsa Islamipun

Molana Jati wus tampa.

Ing sapa mangsit kang Jati

tan kocap ana ing marga

wus prapta ing ngayunane

raja Cina hangandika

he sira wong awas

badhekna putrinisun

alara busung taunan.

Kang nama Putri Hanyontin

hiya iku tingalana

apa busung satemene

apa si lalara apa

lan mangko lamon waras

iku andhah putrinisun

sun wehaken maring sira.

Molana jati mangsuli

inggih penyakit temenan

busung tan kena warase

saengga nyingkir sing praja

raja Cina hanyentak

sakalangkung ing ngabendu

he sira pandhita Babadh.

Ora iku putra mami

sun enggon nyoba mring sira

iku hambayuyung soteh

sun kebeseli lan sinjang

sira pandhita edhan

mampusa pacuwan ngrantun

aneng tepis wiringing wang.

Yata Sek Molana Jati

kesahipun saking kana

ora sedhih ing manahe

mangkana adhat oliya

tan rena ing ngaleman

yen dhen wanci dhatan neruh

sumandha ing karsaning Yang.

Raja Cina ing sawuri

putu anyontin pinriksa

seja dhen pesata sinjang

ingkang sinjang wus tan nana

sidhike Sek Molana

putri ika wus malembung

wus dadi busung temenan.

Sang raja gawoking ngati

sapangendhang tan ngandika

dhupi miyos kandhikana

maring patih Sampoalang

he patih ulatana

pandhita ika kang mau

pacuan ora kapendhak.

Aja sira wani mulih

dhen ora pakolih karya

dhuga jambul uwan mangko

lan bungkuka gigirira

teka sira waniya

mulih campole ing besuk

sun kethoke gulunira.

Yaa sang patih pamit

hangoyak sagunging dhesa

wewengkon Cina sakabeh

kadhuga nembelas nusa

wewengkon raja Cina

dhen oyak dhatan tinemu

dhadhi Kyai Sampoalang.

Layar nyabrang ngungulati

saparan-paraning palya (palwa)

tan bisa mantuk jatine

ajrih mring pangustenira

dhadhi ika kasanglat

ming Palembang waktu iku

alame Ki Arya Dhamar.

Kang neg Palembang ngratoni

waktu iku ana sabrang

ming Majapahit idhepe

sabahe kabawah prentah

kantos selikur nusa

kang kaperantah ing ratu

Majapahit Brawijaya.

Waktu iku Majapahit

masih durung jejer dhurung meradh

mila Arya Dhamar mangke

kang ratu aneng Palembang

ya titah ing narendra

majapahit kang amangun

naken kawasa ing kana.

Dhadhi wau sang ngapatih

Sampoalang kumawula

ming Arya Dhamar panore

wus katinggal wicaksana

ika ki Sampoalang

dhadhi wus pinundhut mantu

dhenira sang Arya Dhamar.

Ya barkah Molana Jati

rah ing mau pangetune

tetep maring Sek Molana

pramila manggih harja

ing Palembang pinet mantu

dhening Ki Arya Palembang.

Lami-lamining ngaurip

Ki Arya Dhamar asedha

reh ing tan nana putrane

ingkang lanang dhadhi ika

Sampoalang kang dhadhya

mangko samuluring ratu

jumeneng arya Palembang.

Tulus ika anglinggihi

ing salenggah ing mertuwa

ponniya sarta ing dhine

ratu Majapahit purba

malah sinungan garwa

ingkang labet seliripun

ratu Majapahit ingkang.

Asal Methehu dhingin

saking pawestri negara Cina

ingkang peparab Sintanyo

kangge dhening Brawijaya

kantos meteng rong wulang

nunten sinungaken niku

dhumateng Ki Sampoalang.

Arya Palembang nampeni

ing sasihe Brawijaya

selir Sintanyo wus kanggo

tekeng semaya hambabar

wahu kang wewetengan

miyos prayayine jalu

winastan Radhe Patah.

Hiya iku kang gadhangi

besuk dadhi Sultan Dhemak

pon Brawijaya titise

lamilamine ngagesang

wus angadheni lanang

peparabe kang sinebut

Radhen Kusen namanira.

Hiya iku kang gadhangi

Pangeran ing Palakaran

estu yaiku putrane

Arya Palembang Sampoalang

tan kocapo ing kana

kacarita ingkang wau

raja Cina langkung susah.

Ningali putrine sakit

busung ora waras-waras

nganti tan panten-anten

Sampoalang wus tan bisa

balik ming raja Cina

tumuli ika sang ratu

raja Cina hanyumpena.

Ana ingkang ngawawangkidh

la yen niku arep waras

putrine kang sejatos

layarena ing segara

konen saparan-paran

prau cilik iku besuk

ning dhinggon nyanggak king palya (palwa).

Ya iku enggone benjing

tinemu lan pandhita

yaiku enggon warase

putrinira aneng kana

pareng wungu sang raja

nadhya laksana hawangun

apa sawangsit ing supena.

Yata iku wus tiniti

putri Anyotin ing palya (palwa)

kang aran Prabu Byantolo

prabu alit sinarengan

Cina wolu kang pernah

Paman-paman sang ayu

Lan todhapa sangunira.

Sigra alayar tumuli

kambang-kambang lautan

tan karuwan kang sinadhya

anut inggeking palya

ing dhibahe mangkenipun

panyangreke ingkang palwa.

P A N G K U R

Kocapa sakesah ira

wau Sek Molana saking nrgara kapir

ika tumuli hanjujug

nagara raja humala

mula wahu negarane raja laut

pinangih malih ing kana

sasdhuluran sakapti.

Miwah wong kang atut wuntat

wahu Ki Ngabdulkapi

Ki Ngabdulkarim

tan sanes ing karsanipun

wau Sek Molana

semuja mantuk ing sura hardhi Sembung

raja laut mantep sedhya

atumuta kang korsi.

Sakarone lininggihan

dhening pawestri roro lir widhadhari

gawoke kang sami kondur

apikir bokmanawa

gegelaran dadhi sami apamit wangsul

sakalihe sama nyana

yen Molana estu wali.

Wali kutub kang prayoga

dhumadhi pangulune wali Jawi

ing karanane puniku

wutah gething Ngarab

dhupi sakehe wali Jawa puniku

babar ing sabrang ing Jawa

marmane baya ngungkuli.

Wus mantu sakalih ira

ora suwe Kanjeng Molana Jati

rawuhe mara ing Sembung

pra sami binantenan

ing garwa-garwa kulawargi asuhudh

Babudhampul girang-girang

lan sembahing para patih.

Dhadhi mundhaking jamangah

kawuwuhan raja laut ingiring

bala satus kang satuhu

muridh Kanjeng Molana

waktu iku dhadhi ana limang atus

katut mau kang wus untar

jengger aneng Puserbumi.

Ora nataraning dhina

Sek Molana Jati mangun palupi

babalonganing kang tuwuh

ing pernah Gunung Semar

angecahaken manah apungun-pungun

tan dangu pangranjigira

praune putri Anyontin.

Bantyolon mandheg ing kana

ana ing kali Mulana Jati

putri Cina wus handulu

maring Kanjeng Molana

ora pangling akebat gupuh hamburu

nyungkemi sampeyanira

Kanjeng Molana ing Jati.

Bareng nyungkemi ing padha

busung kempes waras padha tumuli

pulih maning wus dhadhya

sinjang ingudharan dheng asta sang luhung

wus katarima ing amat

kacangking ing lahir batin.

Ing kasta Kanjeng Molana

kalal ora nganggo dhen kawin maning

wus mangkana kukumipun

amat kongang dhen jimak

tu kacangking ing dhunya akeratipun

cinawe wolu dhuk mulat

ing komara sang awali.

Mencoorong madhangi jagad

kadhi wulan purnama anelahi

agupuh Cina wowohe

kepek-kepek atemah pejah

tumon cayane sang estu luhung

sampun sira pinendheman

ing bumi kang dhen wastani.

Kedhawung mula ing kana

ing wuri-wuri enggoning Cina mati

dhupi putri Cinanipun

kang mantep kumawula

pejah gesang ing ngarsa Molana guru

tan narsa ginggang sadhera

kinarilan lahir batin.

Sek Molana gennya rogab

kalih kang ngabdi putri Cina tan lami

watarane mung setahun

punjul selawe dina

nuli putri Anyontin sedha ing ngayun

pinetekke pon ing kana

ing Panengger dhalem puri.

Krana ing pamujinira

putri Cina ing lahir dhumugi batin

tan narsa ginggang ing ngayun

pramila sapunika

sarta serep kang mana Molana guru

sabab ciptane Molana

dhen benjing dhumugi ing lalis.

Inggih ing dhalem punika

kang kinarsakaken benjing dhumugi

astana sarta nakputu

ing Madinah ing wahu dhalemipun

akir sasampuning sedha

kinarya lalis.

Wusing sedha putri Cina

Ing Molana ring-rang istri kumanthil

dhupi Maskabadhan wau

kurang bisa ilanang

ora kaya putri Cina Indratennyu

pinter gennya kumawula

bisa lanang sarwa bangkit.

Leloira Sek Molana

nuli Gedheng jati babakti putri

nenggeh ing wewnginipun

Rara Jatikonengan

istri limpadh saemper Hanyontin wahu

milanipun katrima

sinenggeh garwa tumuli.

Rara Jati kawaskitha

inggih punika garwa kang kaping kalih

careming pakraminipun

wus miyosaken putra

jaler nenggih paparabe kang sinebut

Pangeran Jayakalana

lami-lami angadheni.

Jalu ingkang winastan

Pangeran Bratakalan

kang gadhanging

besuk sedha aneng laut

sakalihipun putra

kimanthil maring Ki Ngabdulkapi wau

pramilanipun katelah

Ki Gedhe kadhokan siwi.

M  I
J  I  L

Kadhokan putra Molana jati

kasebut samono

Ki bapa uwa dhuk pandaleman dhudhu

kedhokan iwak mangkin

je kang ngangarani

kadhokan putra agung.

Nuli ana kusuma aprapti

jarna maning kaot

Pangeran Karangkendhal jenenge

estu terekanu Mutalib

ganas wuwusipun.

He rayi tuan pon sampun lewih

sedheng tuwan mangko

jumenenga ratu aneng kene

pan raka ingkang ngetut wingking

nganti ngapa maning

pon tuwan kadhulur.

Sakarsa-karsa tuwan pun dadhi

pon punika kulon

Pajajaran wus meradh ratune

apa kang dhadhi walang ngati

Sek Molana Jati

alon wuwusipun.

Sumangga kanjeng raka rumihin

jumenenga katong

tiyang anem tutu wingking ing mangke

Pangeran Karangkendhal angling

lamun kongang ngasi

sampun wau-wau.

Boten kadhosa pan raka langip

mila sisumlondhoh

ming wong ngenom kang sugih kasakten

bari kesah tutuging angling

lampahe wus mamprung.

Lami-lami Sek Molana Jati

ingaturan among

dhening rama uwa Arya Gedhe

Arya Lumajang mundhi-mundhi

ngajak mariksani

mring Pakuwan agung.

Sek Molana sumeja lumiring

ingatur wigatos

nanging boten karsa dipun dherek

kakenning ngupacara aji

karsa miyambaki

kalih uwanipun.

Lumampah kadhi lampahing mantri

balacut kemawon

sampun dumugio sakarsane

hamariksa dhaleming puri

Pajajaran pan wis

hanggolendhang suwung.

Kantun wawangunan ingkang masih

arca-arca katon

banjeng-banjengnging pethetan sae

sainggiling yasa geng sami

sepi sirep tingrim

kadhaton wus samun.

Adhan Arya Lumajang tumuli

malebeting gedhong

hamboyongi upacara kabeh

dhipun gulung dhadhi siji

layan pundi-pundi

kang kena dhen babut.

Pon sumeja kabeh dhen usungi

dhumateng Cirebon

nuli Sek Molana kandikane

rama uwa kaula esir

pedhek wonten ngriki

wontena sinahun.

Kalih nuhun sami anitihi

iman Islam ming wong

Arya Lumajang aris sabdane

kados pundi nitihi ngriki

punapa pinambri

karaton wus tumpur.

Sakesahe putra dhateng Mesir

puniki kedhaton

singaa gelem angambil bae

sebab anak putu pra sami

bubar sami nyingkir

saecaning kalbu.

Sami rebat kawasa pribdi

pramila ing mangko

kedheh dhen idhep temen suhudhde

ing sarirane rama aji

putra kang nyaluri

kedheh wonten ngriku

Jawining kitha kadhos masih

wong dhomas apogot

angriyung kebelwsatan kene

sami muri-muri kang krihin

ingkang dhen bakteni

punika sinebut.

Nama Sunan Kaluwaran sakti

prandene samono

mangke ta pun uwa anengge

mintar ririh arya nenggih

takon-takon maring

tepis wiringipun.

Tannya maring bidhal kawula lit

wangsule lamon

Sunan Kabuwaran ing samangke

sampun sirna kantun kang siwi

ingkang ngapranami

Prabu Pucuk umum.

Yata Arya Lumajang abalik

sampun cacariyos

punapa kadhi sapatakone

langkung karsa putra mrayogi

reh punika maksih

Budha gaminipun.

Dhuk nabda samana Arya nuli

kasaru ing mangko

sarawuhw raja Laut mangke

nusul maring Molana Jati

kandhikane rayi

tan tega katingsun.

Pramila enggal nusul mariki

sampun kantos dadhos

manahe rayi kula ing mangke

jamangah satus tumut mriki

bilih-bilih mangkin

wonten damelipun.

Sek Molana sabdane lah inggih

sukur ing Yang manon

dhumadhiya ing Islam sakabehe

manut maring agama nabi

alantaran saking

jar kita wuwuku.

Nunten pra sami tata alinggih

ing sawiji enggon

madhe budhi jajar ing namane

sabab kudhi jajar kalaning

waktu iku masih

ing Pakuwan dhatu.

Dhurung dhen alih mring puser bumi

kang samono

kang sami eca palinggihane

kasaru sarwuhe malih

ingkang eyang Nyai

dhalem Subang Ayu.

Sarawuhe gupuh mituturi

he pujaning nganom

si Nyai waktu iki katemben

weruh putuningsun kang jati

salameta ugi

alinggih sang ratu.

Sokur putu ingkang nulatosi

mring kang bodho-bodho

pinterana kulawarga kabeh

saiki kang ya iki kang sun puji-puji

ing rahina wengi

anaha kang cukul.

Dhuk si Nyai dhingin masih cilik

sing sabrang maguron

ing Sek Guru Karawang jatine

kang nama Sek Kenthong sayaki

mashur lah yen wali

marmanisun sujudh.

Tinggal nagara Singapura mring

Sek Kenthong maguron

nyantri ing kono ing laminine

nuli eyangira narpati

Prabu Cakrawati

weruh maring isun.

Dhumadhi isun dipethet selir

wantuning sang kaatong

maksa bae kudhu ing karsane

dhuga si Nyai hanglakoni

dhadhi selir aji

ing kene wus sinung.

Pasambate si Nyai

dhuk waktu samono

Nyai Subang Karancang pan jenenge

lawas-lawas isun nganaki

uwanira iki

si Arya lumayu.

Wusing iku nuli angadheni

metu anak wadhon

embokira si Satang jenenge

wusing anak-anak kekalih

isun kawalesit

maring sang ngaprabu.

Yen isun nyingidhaken agami

Islam dhuk samono

dhadhi isun dhen buwang jatine

dhen tuwuhaken nisun iki

ing ngalas paminggir

Banten namanipun.

Krana Pajajaran tan kenging

anebut Yang Manon

lah iya iku ing marmitane

wngatuwanira prasami

dhuwe lara ngati

kesah aguguru.

Maring Molana gunung Surandhil

pan ika sakaro

lantas padha kajji sakarone

dhugi embokira kaselir

aneng Banisrail

metu sira iku.

Molana Jati rena ing ngati

dhuk myarsa samono

langkung dhening maksih meningi Nyai

kang nembe ngrawuhi

sarta bala satus.

D  U
R  M  A

Bala satus pakemite dhuking kuna

pasihan Sri Bupati

tan gantha nalika

tan gantha nalika

tumuli padha teka

para memenak kang sami

urut prayangan

sami sujudh ngabekti.

Hiya iku pratandhaning waliyullah

sagung kaligane padha

teka tan kasusahan

ing saciptane dhumadhi

ing sakandika

dipun kabeh nemahi.

Marmanipun sagunging menak prayangan

tan kukum amat ngabdi

sabat manjing islam

krana suka priyangga

ora lawan dhen perangi

badhe kelawan

menak pra kuwu mangkin.

Ana siji loro kang besuk hambagah

marmanipun katiti

ing ngabdi lan amat

Molana aneng kana

padha sinebut Jeng Gusti

ingkang anama

Prabu Katara Hening.

Ajejuluk Sang Prabu Gereleng erang

wong Sundha kang mastani

dhuk ing Pajajaran

lun ing Pajajaran

lun ing kawula

santana sami ngamini

ing jenegira

ingkang saestu wali.

Mangkana karsanipun Gereleng erang

sadhyanipun nrawuh

maring kang santana

ika ingkang anama

Pucukumun ingkang masih

Agama Budha

Seja dhen titi  mukmin.

Lampahira Sang Prabu Gereleng erang

ing tegen ing arapit

Ki Arya Lumajang

Raja Laut ing kiwa

kadhi sumilirring angin

wong kabuwan

sadhaya sampun uning.

Lamon waliyullah kang aprapta

regering kawula lit

samya ngambengane

kalawan pabarisan

pusaka kang mandi-mandi

sampun ginelar

angadhangi sang wali.

Seseg dhipet andhering kang pabarisan

asikep braja aji

lewing linawihan

kang padha ngaterapena

hong girang hong jaya sakti

kaluluwihan

dipun sabagi-bagi.

Ora kaya lampahe Gereleng erang

gennya hanyerang baris

gunging barisan

tan anan kang uninga

kaligane wus rumanjing

maring nagara

maring pasowan Jawi.

Wong kang hambaris masih hangadhang dhalan

tan weruh lamon wus manjing

manggereleng erang

sampun panggih ing kana

kalawan Sang Mahapatih

kang ngapranama

Patih mantos kang lagi.

Alinggih ana ingkang pasowan jaba

Gereleng erang angling

endi ratunira

samangko aturana

miyos ming pasowanan jawi

panggih lawan mingwang

ing kene padha becik.

Adhan Sang Patih mantos gupuh aturan

mring pagustene manjing

ing Tundhalapiyan

kapanggih aneng pura

Parbu Pucukamun angling

lah ana apa

sira jumrajong manjing.

Sang
apatih nembah matur yen punika

dhateng pasowanan jawi

wonten wliyullah

arsa kapanggiya

kalayan padhuka aji

katuran medhal

sasbdanipun becik.

Boten norah amanguna bakawita

amung seja badhami

rencangipun prapta

medhalem Ki Arya

Lumajang kang angapingi

layan sanunggal

raja sabrang kang sami.

Sadhamel rawuhe layan waliyullah

Pucukkamun mangsuli

Patih dhen tangginas

metu lah aturena

yen Pucukkamun wus lalis

asirna meradh

mangke boten pinanggih

kalangkung karsa

tuwan amigatosi.

Prabu Gerelengerang kandhikane

lah bohong sira patih

teka ambriyapa

pon wis dhen kadhar islam

gustinira mengko tampi

agama Islam

saking manira iki.

Prabu Gereleng lenggah ing Pajajaran

dhennya anulatasih

amemajang Islam

maring kula santana

Dhipati ukur kang nenggih

malebu bengat

maring kasta sang wali.

Menak Ciyahur Menak Gunung Munara

Timbanganthen lan malih

sing Sokawayana Rungkah

Menakragamang lan malih

Sang Yang Pamenang

cibala gung lan malih.

Panambang Sundhalarang miwah jumangjang

Karanggug apa maning

kang nganeng Sumedhang

ing Sumurbandhung mapan

angidhep maring sang wali

muwa kang anang

syanjur amurwa puri.

Nuli ana karsane gerelengerang

Rajalaut dhen siti

anulatasana

ingkang neng urut paminggir

kinarsakena

Rajalaut alinggih.

Ing Jakerta nudhuh-nudhuhena Islam

imaning wong paminggir

ing waktu samana

Batawi dhurung ana

masih kocap kang ngarani

bumi Jaketra

dhurung aran Betawi.

Rajalaut datan langgana ing karsa

mangke samun ngamuni

ing bumi Jakerta

malah sampun katelah

namane ingkang winuri-wuri ing sambat

sing tasawur ngarani.

Kasebut sambate Pangeran Jakerta

kocapa ta sang putri

ratu Mas Mandhapa

tulus angayam alas

dhumeh kang raka wus manjing

islam sakarya

lawan wali sejati.

Dhadhiya sekel manahe Putri Mandhapa

tan dhahar tanna guling

amuja ing dhewa

mugya anaa benjang

anak putu males pulih

ming kang ngakarya

burakking narapati.

Sigra lumajeng enggal putri Mandhapa

singgih angawulani

ming ajar sukarsaa

kang aneng gunung Padhang

Kaki Ajar sampun uning

ingkang dhumadhya

sadharganira putri.

Adhan kinen tapa sangandheping pucung

kang karambatan dening

suruh jinangjinan

besuk yen ana tiba

kuliyaning turuh iki

kang aniban nana

puserira ing benjing.

Iku panganan ing kono besuk sira

amanggih dhedhalaning

kang besuk akongan

anak putu malesa

nadhyan mindon sira nini

yen dhurung ana

kliyang puser nibani.

M E G A T R U H

Sabab yen wis sira dhahar kliyang iku

sira dhumadhi ing benjing

meteng tanpa laki besuk

lamon babar iku istri

besuk sebutan Ni Wadhon.

Nyi Tanduran Gagang ya iku kang besuk

ayu lir widhadhari

nanging rare rara wudhu

tan nana bisa amangking

yen kinarsa sapaturon.

Medhal eni saking boga hiya iku

wudhu ming wong agung Jawi

tetapi Walanda besuk

ingkang bisa manyirep geni

lah iku marga ing kono.

Ing ngakire Walanda kinongang besuk

marentah anusa Jawi

anyirep sagunging ratu

wisdeng ngidhep sira nini

dheng mantep saudhu ingong.

Yata putri Mandhapa idhep ing wuruk

tatapa ing saandhaping

suruh atakeran windu

tan kocapa ing lamuning

puroita aneng kono.

Kocapa Prabu Gerelengerang wau

karsa pariksa amaring

panggenane eyangipun

Nyai Dhalem Subang adhi

Ing Banten paminggir elor.

Yata kering lampah dhening uwanipun

Arya lumajang tut wingkang

maring Banten sampun rawuh

ing ngriku anulatosi

iman islam ming bale wong.

Nyai Dhalem Subang karancang kalangkung

renanipun ningkang galih

tumon wau sapunika

wong gedhe pinggiran sami

sujudh ngabekti ing kono.

Gendheng kanantun miwah Ki Gedhengujung

tumenggung ing Jahakelir

Arya Dhandhangan asujudh

sang sabak ladhang caraki

Gedhengbang bayang wus panor.

Patih Belang Ki Buyut Trejungsemut

Nyai Gedhang lelerik

lan Ki Ageng Warulampung

Nyai Rara Gawang lan malih

Encik Hundrusa ing Ngujunglor.

Sakabehe wewengkon Banten wus asuhudh

pra sami magusten maring

waliyullah ingkang rawuh

wus padha asambat Gusti

Molana Akbar ing kono.

Namane dhuk ing Banten inggih puniku

Kanjeng Molana Kabir

saestu kang nutut-nututi

 imanipun
kawulalit

lami-lamine ing kono.

Nunten ratu Karawang ing kana sujudh

apuji-puji ngabakti

maring sang karamat agung

tumuli ika kaheksi

putri ingkang langkung elok.

Molana Akbar ngandika apitambuh

he Ratu Krawang puniki

putrine sinten kang ngayu

tembe tumon aneng riki

dhening kaliwating elok.

Lansinten wewangine ingkang sinebut

lan sinten kang dharbe pecil

Ratu Karawang hamuwus

dhumadhos kapernah bibi

dhening kaula sayektos.

Putrinipun Prabu Pramana dhi mempur

puniki istri kang nami

Kawunganten jenengipun

inggih etangane tunggil

wayah Pakuwan sang katong.

Ten Gusti ngarsakaken rare puniku

sumangga kedheh nimbali

Prabu Pramana dhi dhingin

pon murudh tuwan kang dhingin

kaanggih dhuk ngungsi rebon.

Adhan Arya Lumajang ngintar popotus

ing mangke yenna ngaturi

Prabu Pramana dhi mempur

Cerbon girang sampun prati

dhumateng Banten sanggrah lor.

Wus pimundhut sukane dhateng kang sunu

Kawunganten sapuniki

kinarsakaken winangun

garwa kang pinusthi-pasthi

sang liningan sabdanyo lon.

Langkung katur ajaja malih puniki

salagi jasadh pribadhi

mapan gih kagunganipun

lha iku marganing dhadhi

Molana Akbar ing kono.

Lulusipun naga garwa kaping telu

Kawunganten putri adhi

careming pakramanipun

ika sampun namutrani

istri pelag sinarejon.

Ing pramana ratu winadon satuhu

lami-lami angadheni

lanang namane sinebut

Jeng Pangeran Sebakingkin

yaiku Godhang ing mangko.

Wewinihing kasultanan kanten besuk

wondene ingkang pawestri

ratu winahon ing besuk

ingkang apikantuk laki

wong sabrang namaning nguwong.

Pangeran Natasangin besuk kang lungguh

ing Jambukarang kang nami

sampuning kadhya puniku

Molana Akbar aniti

kang uwa kinarsa mangko.

Dhenna titi ana Pakuwon anutut

nututa kawula alit

langgenga Islam kang tuhu

kang pinangkanipun wakil

mumuruk iman ing kono.

Rama uwa Ariya sadhiweg nunggu

Pajajaran nulatosi

iman islam wong ngriku

kang temen dipunnanggapti

jumenenga aneng kono.

Sunan Rangga Pakuwan adhining wuruk

yata ika sang tinitih

Arya Lumajang tan kadhug

yen langganaha ing titi

lumampah gati gumatos.

Adhan Molana Akbar kandikanipun

meng punika rama mugi

madhenyudhi jajar wau

kapindhaha dhateng wukir

Sembung pancakaning nguwong.

Kranten kula mboten lami seja mantuk

dhumateng nging wukir jati

Arya Lumajang sumaur

sumangga karsa putra ji

sampun dadhos walang atos.

Tumunten Arya Lumajang mintaripun

ming Pajajaran nagasik

Budhi jajar wus kababut

kapaci ing Puserbumi

ing hardi Amparan ing sor.

Wusing salamet tika sakarsanipun

Molana Akbar paniti

Nuli Ki

Arya tumulus

Jumeneng Sunan Ranggadhi

Ing bawah Pakuwan kulon.

Sampun mageng makuwu-kuwu dhinulu

dhudhu kuwu endhas cilik

kuwu sote kuwu ratu

wus mengkonan adhat dhingin

kuwu amrentah bupatos.

Sunan Ranggalawe paku jenengipun

wusing arja kinrajihi

jengger ing sabawahipun

idhin Sek Molana Kabir

kang dhadhos pugeraning wong.

Nuli Molana Akbar akarsa mantuk

maring ampaning hardi

slamet sampun tinemu

babu Dhempul suka ati

para kapitayan panor.

Sarta budhi jajar katon wus ing riku

ing sarawuhe sang wali

ambakta wong juru sapu

marbot ingkang dhen arani

Ki Gusah pranamaning wong.

Kinarsa dhadhi juru siram ing sembung

yata ing salami-lami

rumeksa ing tanem tuwuh

kagungan Molana Jati

sirna sampun dhining wong.

Salinggihe Molana ati ing waktu

iku wus dhen kaidhepi

para gegedhen kang wus wruh

yen Pakuwan wus katiti

dhadhi sakabeh apanor.

Padha magusten ing Sek Molana sampun

puja-puja angabekti

sami asuhudh hangestu

yen ika wali sejati

mashur pangambaning wong.

Gedhengkali sapu wus apanor bakti

miwah ika

Ki Agengf ing kaliwedhi

Gedheng Bayalangu

Gedheng sangu lara.

Gedheng Maja Gedheng kali Kalidhere Muji

Gedheng kandha

miwah Ki Ageng Gegesik

Gedheng Weru

Gedheng Widheng lan Dhawuhan.

Ki gedheng kemlaka Ki ageng ana ing

Kalitengah

Gedheng Sembung apa maning

tan sakabeh gegedhen bawa Pakungdya.

Para kuwu para bekel sami huji

miwah ika

para buyut sami ngabdi

ratu Junti gumulung lawan Jaura.

Sabdhingine Gumulung Jepura sami

awibawa

miwah ing Render bupati

kang ngapanjenengan Ki Dhipati Cengal.

Tan nana liyan karsane para adhi

anging ika

arahe ngistreni gusti

Molana Jati supadhos dhereng karsa.

Pangandikane mangko sadhela maning

lamon nika

si ibu ing Banisrail

yen wus sun papag marene karepira.

Sabar dhingin aja gemen ning saiki

alung ika

wong kang lagi nedha idhin

gawe sawah ya esok gawea sawah.

Anaa saejung dharapon meragi

maring sira

yata kang sinungan idhin

wus dhikut kae sembahe pirang-pirang.

Luntasa sawah saejung dhen dheweki

patur oran

kawagung dhadhi metingging

pareng panen sajung mung olih sakranjang.

Gupuh-gupuh matur ming Molana Jati

lamon sawah

kadhos mati kadhos urip

mung awau sapinten idhin Molana.

Dhaten ing temah ameng angsal sarinjing

pon kandhika

wau dhraponna maregi

kenging punapa salaa ing puwara.

Molana Jati kandikane aririh

deng pracata

maring allah sira kaki

sira pangan setaun mangsa entonga.

Tumungkul kang sinabdan semune ajrih

dhpi mangke

dhen yektekaken kang pari

yen wus dhen tutu kebek maning kang
kranjang.

Mangkana lan mangkana salami-lami

etu nyata

karamat Molana Jati

mula wong ika sinebut Gedheng jungjang.

Sabab sawah kang saejung mung pakolih

sakaranjang

udhu yen karsane wali

ora kena dhrawaka kabina-bina.

Lawan ora kena ngebat-ebati

lawas-lawas

Molana Sabda weweling

Maring sagunging ngabdi lan kapitayan.

Dheng becik sira kemiot ana ing riki

ingsun arsa

kesah maring Arab maning

seja kapag si ibu seja sun gawa.

Marene dharopanna njenengi ing riki

ing wilayat

Dhawil arkanm kang sayekti

si ibu kang kagungan ingsun kang ngasta.

Yata sembah para kapatiyan inggih

berkah tuwan

dhunya kerat kang kapundhi

adhan sek Milana luntane akesah.

Ngilenna mbener tanpa prau wus ngancik

dhurung ngombak

ing sagara sampun kadhi

dharatan ing tapak Mubarak Molana.

Tan kacarita dhangune eneng margi

wonten kocap

sawuri ing Linggarpatni

para kapatiyan sami kagegeran.

Karawuhan Pangeran Panjunan sarwi

samyambakta

saradhadhu dhadhakpati

adhan bagedhat-Bagedhat masih dhen
titihana.

Lelewaning saldhadhu kagiri-giri

langkung kagyat

Patih Keling langkung saking

ilang samangir hanyane yen susulan.

Susulane raja Keling anututi

wus angrasa

pyambak atilar maring

larunge gustine dhen kubraki pisan.

Dhangu- dhangu dehen titeni Keling

sejen bangsa

dhadhi rerep mana wigih

dhadhya para kapatiyan sumrambana.

Ing sang arawuh wus ingaturan linggih

Rara Bagdad

kang miwah Sek dhatul Kapil

kang eawuh sareng lan Pangeran Panjunan.

Aturing para kapatiyan nun inggih

langkung cuwa

pangusten sami ngrawuhi

anarengi panguusten ngriki akesah.

Dhateng Arab yata ika sami linggih

sarya nabda

ing wong makripat sejati

senadhyana ing Arab yen karsa prapta

pra wali tuminggal

ing pamidhangan kulon ana gumandhul

warnane pinariksa inggih.

Sanyatanipun rasukan

Sunan Bonang ngandika hiya iki

satuhu kagunganipun

rayi ing Kalijaga

sebab iku kang dhuwe gagat hanggethuk

kaken masjidh lawan kabah

kadhuga ana kulambi.

Patut katutan sing Arab

pasthi iki dhadhi pajimatanning

ratu ingkang kari besuk

kocap antakusuma

nuli Sunan Kali hamendhet puniku

rasukan sampun den cacak

tiba sreg ing Sunan Kali.

Pangeran undung hanabda

kula nyilih punika si kulambi

badhe ing mangke mangke hanglurug

ming Majapahit pura

dhupi dhen cacak radha seret agupuh

Sunan Kali hangandika

kula teka melang ngati.

Rasukan nora sambadha

bok menawi mangke wonten balahi

Pangeran Undhung amuwus

boten snggihne raka

puniki rasukan kula silih tulus

Sunan Kali sabdanira

lah inggih karsane yayi

M  I
J  I  L

Jumeneneg rempunging para wali

yen nika samangko

Pangeran Undhung lajuwa mangke

dhumadhi senopati maring

lan sinebut mami

Susuhunan Undhung.

Sigra tumandang sang rinempugi

ingiring bala wong

gumita genjuran ing lajune

dhipati Teterung wus uning

yen gadhang musuhi

maring Sunan Undhung.

Dhadhi prayatta memetheti

prajurit baja wong

sabrang kang ana wewengkone

patang puluhe prajurit saking

Pangeran Bali

ingkang nate pamuk.

Patang puluh sing nagara Bugis

patang puluh uwong

saking timur Kupang lan malihe

patang puluh prajurit saking

Siyem panagari

lawan malih pamuk.

Patang puluh sing Aceh nagari

lawan pipitu wong

sing Sokadhana

saking manggrahe

saking Butun saking Patam

kinarya nimbangi

pamuk para luhung.

Wus mintar mapag sang adhipati

Teterung sang asosoh

Jarsikisam potalang anake

mulane sakti apasahi

campuhi ing ngajurit

nuli Sunan Undhung.

Hanggagap ing lakuning paksahi

kasambut ing kono

pejah ing rasa sampun gumlenter

Sunan Undhung sumeren dhening

Tandha Terung sakti

bala Dhemek mundur.

Kacarita para wali sami

ing masjidh palunggon

sami tuminggal ing kutheyange

rasukan Sunan Undhung mulih

maring Dhemak prapti

kothah-katheh marus.

Sunan Bonang ngandika lah iki

sang kulambi katon

teka dhewek patut kang hangangge

kasambut sing rama tumuli

tan nana dhangu prapti

layon Sunan Undhung.

Wus binecikan kadhi paranti

pinetek akulon

ning masjidh Dhemak sampun sinahe

adhat gunemming para wali

yen nika prayogi

mangke Sunan Kudhus.

Kang gumanti dhadhi enapati

kang dhadhya gegantos

sipun ramane kang wus sumeren

sarta kinanthiyan pangeri

Kanjeng Sunan Jati

Tumuta salaku.

Kinanthiyan tengen Sunan Giri

wus rempug sang kaot

adhan Rangga Bintara karsane

ngilokaken satus prajurit

lewih asal saking

Palembang apamuk.

Sarta hambaktakaken yang pethi

pajimating wong

Palembang sing Dhamar dhingine

pusakane Endang Dhalepik

wawataking pethi

yen binuka iku.

Ing payudhan jumegur metengi

musuh dhadhi longlong

yata iku wis binekta age

dhening Sunan Kudus ingapti

lampahe lestari

sng wali tetelu.

Brawijaya dhadhya amemeling

lah dhen ngatos-ngatos

tandha Terung sira ing panggawe

patut Susunan Kudhus iki

seja males pulih

aken ramanipun.

Ingkang wau wus sira pateni

iki putrane ngong

si Lembupeteng jaken sagawe

lawan sira kelawan maning

iki si patinggi

Bondhan waringipun.

Warange Gedheng Sela prayogi

ajaken sagolong

katelu sira dhapon timbange

lan wali tetelu kang lagi

sejane musuhi

ming kita amuwuh.

Mung patih Gajahmadha ja lebih

lan nisun ing kraton

yata Dhipati Terung age

mangkal mapag ing gelar wali

ing kiwa sang adhi

Lembupeteng wau.

Aneng tengen sang Adhipatinggi

Bondhan wus agatos

lampah ngalor ngulon sabalane

kocap Brawijaya sawuri

kalih sang apatih

Gajahmadha wau.

Smi wiwiraosaning sepi

ngandika sang katong

hiya ta lah iki sun pikire

titis sisun hamageng budhi

teka sun titeni

sakahing pengaruh.

Kasekten Majapahit atebih

dhadhi camah entong

padha ora nana guriyange

bok menawa ing kita iki

mengko tiru maring

Pajajaran larut.

Becik uga para kulawargi

aja dhalaningong

kang patut pereng patih uripe

kon padha kumpul aneng riki

yata cundhamani

Budha samya kumpul.

Pra samya ataki-taki aji

pameradhdar ning wong

 ing
malem jumngah ing padhabelase

tan nantara dhangu tumuli

rawuh pamapaging

jawata katurun.

Opyak widhyadhara-widhyadari

kang pasonggon-songgon

upacara kayanga sakabeh

Umbul Malawangan marapit

jampana dhi lewih

sarta payung ngagung.

Sing ngawang-ngawang kebek nedhaki

sarta ambon-ambon

ingkang ngarum mawangi gandane

yata saisining kang puri

si Granggayu langit

handedel kang dhatu.

Pra sami ngahiyang wus sumilir

wor dhaya sing kulon

ngalor ngetan sadhaya puruge

sampun sirna kedhaton sepi

hanggulendhang kari

Pramensyari sepuh.

Kang asal sing Cempa dhuking dhingin

Dewi Endrawatos

uwane Kanjeng Susunan Ampel

pramilane dhalem kacangking

meradh inggih saking

wonten imanipun.

Kocapa mangke kang tandhing jurit

telon kinatelon

campuhe bala aperang gedhe

ganti kondur sangeting sakti

sinaktiyan sami

angadhu lalangkung.

Sunan Kudhus handhesek tumuli

pethi wus dhen bopong

dhen buka ing payudhan sangkane

jumegur ming langit dumadhi

peteng kadhi wengi

bala Buha bingung.

Sunan Giri wus angunus keris

kalamunyeg miyos

tawong gung kagila-gila kehe

ngebyuki bala Majapahit

sami dhen anutupi

geger ting berekuh.

Susuhunan Cerbon anulungi

ngirapken bebodhong

miyos tikus hanjagat akehe

padha mangani dhangdhayaning

tumbak lawan keris

padha runcat sampun.

Dhadhi kondur bala Majapahit

lumayu agawok

tikus tawon hamburu lagane

sang tetelu dhupi ninggali

kraton sampun sepi

hanggo lendhang suwung.

Dhadhi padha lumayu aningidh

saparan-paran ngon

Lembupeteng wus anyingidh aneng

ana gunung Lawu amadhem dhiri

ya iku ing benjing

yakti kang tumurun.

Maring buyut Gri wiwinihing

Kartasura katong

dhupi Bondhan Kajawan luntane

maring padhalemane lami

yaiku wiwinih

ing Mataram besuk.

Dhipati Pacattandha pon mulih

Teterung kedhaton

seja mapan perang sagedhene

hanglalu lebur ngawu saking

pyambake ngraosi

dharbe dhosa wau.

Mejahi Sunan Undhung pan yekti

ramane kang mangko

Sunan Kudhus tanjun pamalese

pramila dhe geng sang dhipati

Teterung tan kathik

lemes manahipun.

D
H  U  R
M  A

Wali titiga layan sabalaira

ing kana wus rumanti

kraton Maostikta

pra sami linebetan

panggih hanggolendhang sepi

dhan rinugraggan

prabayaksa dhen wingkis.

Padha sadhina iku dhen unjal

karsaning para wali

arsa dhen pacekka

kanggo surambinira

masjidh Dhemak dhrapon becik

isining pura

sakabeh dhen boyongi.

Raja gegaman lan sarupaning barang

kabeh dhipun unjsli

sarta Dhewi Endra

pawestri langkung sepah

pon binakta winuri-nuri

raja punggawa

sakabeh dhipun kerig.

Maring Dhemak para wli tulus jaya

dhigjaya angunguli

Kyan Rangga Bintara

anunten ingestrenan

dhening sagung para wali

jumeneng sultan

ing Dhemak panagari.

Hiya iku kang miwiti ratu Islam

suliring Majapahit

hangimponi Jawa

apapatih kang nama

patih Wanasalam sakti

pangulunira

Jeng Kyai Bidhudhin.

Nuli para bupati satus pat belas

wewengkon Majapahit

kabeh sampun nembah

dhumaten Sultan Dhemak

praja Urawan lan malih

nagara Japan

Srengat lan Banyuwangi.

Banger Majalangu Lodhaya Belitar

Panarukan lan malih

Arya Pajarakan

tumenggung ing Lumajang

Balakan lan Sokasari

jeng Bandawas

Antang lan Curugsari.

Andong ngijo Pasirayu lan Kamohan

Keluk Rababon puri

Ki Arya Kabunan

Tumenggung Pajebugan

Kadhuwang lan Kedhiri

Gedheng Taruban

Pacitan lan Trenggalek.

Magetan Pernaraga lan Tirtalaya

Salatiga lan malih

ing Bajanegara

Nyunut kedhu Parakan

Kalangbret lan Puwadhadhi

tumgung Belura

jeng Japang lan Pancelik.

Panolan Ngrawa Temenggung Baurena

Padhangan Wirasari

Puger Musu Kendhawas

Kemulan lan Candhak cangking

jeng layan katemenggungan

Jagaraga

Belawong Wirapuri.

Tumgung Rarawe Pace lan Grobongan

Medhiyu Rajegwesi

Rontal Jajarsawa

Pacekan Tirtasabu

Tunjung Karobang Tayangan

Baglen magelang

Dhongdhongo irim-irim.

Gedheng Sesela Unceg lawan Pagebyar

sesuluh Indrapuri

 Rawit
Kamayoran

Gandhungan lan Cikandhsng

Purata lan Kamarunggi

Tumgung Bayumas

Selamarta lan Pasir.

Dhayaluhur Sabrambang lan Purwakerta

Gumelan Panjersari

lan Arya Rumbinang

Tumenggung ing Jogbaya

Tuksasra lan Bunaiwari

Sri Pagedhongan

Batulaut rarangen.

Muwah bupati ing pasisiran

kabeh sami ngabakti

dhateng Sultan Dhemak

Basuki Prabalingga

Gembong Wirasaba Bangil

Gersik Lamongan

Sidhayu Rembang Pathi.

Lasem Juwana Jepara lan Semarang

Kendhal Batang lan malih

jeng ing Pakalongan

Pamalang lan Tegal

Barebes punapa malih

waktu samana

ming Dhemak gennya ngabdi.

Wondene bupati kang sinung mardhika

dhatan pinardhi ngahdhi

meng bupati gangsal

nagara Balambangan

sab cacangkok Sunan Giri

lan Surabaya

kinen nika ngormati.

Astanane jeng Sunan Ampeldenta

dhupi nagari Tuban

mardhika karana

cacangkok Sunan Bonang

ing Kudhus punapa malih

cacangkok Kudhus sayekti.

Miwah ika kukubaning Wilatikta

cacangkok Sunan Kali

jengger ing Dhemak

lagi waktu samana

hangreh pulo sabrang saking

salikur nusa

apa dhudhuhne dhingin.

Majapahit hangreh ming salikur nusa

yaiku pulo Bali

lan pulo Madhura

Manggrai Timur Kupang

Bima palembang lan Bugis

Kalak lan Banjar

Mandhawe Salok Sampit.

Saladhong Pahang Butun lan Sokadhana

Cempa Selat lan Burni

Patani Melaka

kabeh waktu samana

padha asrahe upeti

ming Sultan Dhemak

sesulur Majapahit.

Waktu samana dhurung ana nagara

Pajang lawan Metawis

muwah Kartasura

Solo maning anaa

Yogya pan nagara akir

nagara anyar

Sukartane kang akir.

Geng genging Dhemak dhadhi karaton mulya

barkah ing para wali

kang sami rumewang

tumuli ana karsa

Sultan Dhemak ingkang pinilih

padha ngungsedhda

Tandha Terung kang masih.

Dhurung katong ning mangko patobatira

Sunan Kudhus tumuli

ngungsedh anusula

ming Teterung nagara

dhatan nambakta prajurit

tan sadhya perang

sadhya dhipun badhami.

Dhipati Terung maksih tampa salah

ngadhepi lan prajurit

binalang lan surat

dhening Kudhus narendra

sacacangkoking kang tulis

he Pecattandha

tobata lah dhen gelis.

Wusing tobat pasthune isun ngapura

dhosanira mateni

bapanisun mula

mula perang wiwitan

dhipati Teterung gasik

amaca surat

dhadhos ing manah eling.

Kadhi malam kena geni manahira

adhan nika nunulis

mangsuli kang surat

cacangkoking nawala

inggih kaula puniki

nuhun apura

meng sampun di bobodhdi.

Mengkin kula tobat nuli pinejahan

Sunan Kudhus ningali

surat kang mangkana

nuli enggala hambalang

maning surat sarta muni

ing jroning surat

sumpah ingkang sajati.

Dhemi Allah endi ana wali tobadh

Dhupi sampun mangarti

Arya Pecattandha

anungkul sigra tobat

adhan binakta tumuli

mara ing Dhemak

Sultan langkung sukati.

Aningali Sunan Kudhus sapunika

Jeng Sulatan Dhemak angling

he ya waliyullah

Kudhus punika kadhang

kula kang dhosa mejahi

rama jandika

sapintening samangkin.

Sunan Kudhus sabdane alkamdulillah

kaula ngapunteni

ing kadhang molana

Sultan Dhemak wus suka

kadhuga ika dhupi

ing Pecattandha

jenenge dhen Nali.

Dhipun wastani Pangeran Palakran

yata lamining-lami

Arya Palakaran

kesah ika ngumbara

maring Cerbon hangguroni

Pangeran Drajat

dhugi ing ngajal pati.

Wus sinare ing astana Palakaran

kocapo ing Dhemak malih

karsane Jeng Sultan

Sunan Kudhus kinarsa

amejahi Gedheng Pengging

kranten nambaga

maring ratu kang adhil.

Sunan Kudhus dhatan langgane ing titah

Ki Pangeran pinejah

dhadhi putranira

tumulus angumbara

kang nama ki Jaka Tingkir

iku kang gadhang

Sultan Pajang ing benjing.

M E G A T R U H

Mulane jaka Tingkir kinongang besuk

nyelang karajahan saking

Dhemak jumeneng ratu

ana ing Pajang nagari

karana warising embok.

Sabab Ki Gedheng Pengging kaladhuk wau

mogoling nagara Bali

ya ki Pengging kang hanglurug

hangidheppaken ing Bali

pulih kadhi dhuk apanor.

Nunten Ki Pengging tami ganjaranipun

sang ratu ing Majapahit

kabopaten pengging ika

sarta pinaringan putri

nipun kang namining wadhon.

Dhewi Handayaningrat lah iku

kang amiyosaken siwi

Jaka Tingkir namanipun

ora nanaa liyan anging

iku adhiling Yang Manon.

Nora bedha ika Ki Mataram besuk

mulane Radhen Ngabei

kinongang halungguh ratu

aneng Mataram nagari

sebab kakine sayaktos.

Titising Brawijaya kala dhuk wau

ngangluwa waunen nuli

hangangge usadhanipun

lan hanggulingi pawestri

Wandhan Kunin nuli bobot.

Miyos putra kitiwar boya dhen naku

marmanipun dadhi tebih

Bondhan Kajawan tumuwuh

nuli puputra Kyai

Pamanahan saking kono.

Miyosaken putra Radhen bei iku

ora liyan ika anging

adhiling Allah tinemu

tumedhak ming jaman niki

ing Ayogya miwah Solo.

Ora bedha kang neng Kartasura besuk

mulane anyelang benjing

Mataram kadhuga suwung

dheweke hangratu linggih

ing Kartasura kedhaton.

Satemene Kartasura iku turun

sang Lembupeteng putraning

Brawijaya kang hanglampus

ing Gunung Lawu pon tunggil

iku adhiling Yang Manon.

Marmitane ana babasan sinebut

kusuma turuning waris

hangantos keleming gabus

hanjurung timbul ing wuri

yen uga estu sajatos.

Wonten kocap ing Dhemak kang linggih ratu

riniyungi para wali

Sultan Dhemak saya wuwuh

Agung putra kang winuri

jalu istri wedhra anom.

Putrane kang sepuh sinengkakaken lungguh

nama Pangeran Dhipati

Sabrang Ler ing jenengipun

rayaine tumuli pinrih

sinebut namaning nguwong.

Pangeran Tranggana ika jenengipun

nuli rayinipun malih

ingkang namane sinebut

Pangeran Baskara sakti

tutuging araton-raton.

Wusing pracaya para wali tyasipun

rehing Sulatan sampun becik

enggone alinggih ratu

lumunten kang para wali

sami bubar maring Cerbon.

Karsanipun ngadhegaken meshidh agung

ing Cerbon panagari

ing kana sampun narawuh

makumpulan aneng masjidh

jalagrahan dhuk samono.

Susunan Jati mangke pariksanipun

dhateng kakang Dhatuk Kapil

kadhos pundi kayu-kayu

sampun lengkap sapuniki

sang liningan matur alon.

Dhereng lengkap angantos sanunggil kayu

kang saking gunung Surandil

ingkang lami dhereng rawuh

dhupi sing Bagdat sing Mesir

sing anisrail wus dadhos.

Sasaka tiga sampun sami winangun

Jeng Sususnan Cerbon angling

inggih kakang dhipun sengkudh

sabab puniki karsaning

para wali karsa mangko.

Bantua ngadhegaken rangkang puniku

nunten karsa para wali

yen sami ceramah ngilmu

musawarah kaping kalih

ing gunung Creme samono.

Para wali sami sasakten lumaku

wonten kang lampahe kadhi

kilat gumebyar hamurub

wonten kang limunan kadhi

madhewa srahan tan katon.

Waneh sumilir awor lan nanging timur

ana kang hanggayuh langit

awor lawan mega mendhung

ana ingkang kadhi paksi

mesat anuli cumlorot.

Waneh ingkang awor lawan namun-namun

waneh kang anglenging bumi

jro bumi kadhi-kadhi lulurung

ana hanglempeng sajati

lumempat salempatting wong.

Ameng Sunan Jati basaja lumaku

abener aja lan kaki

 kalih teteken lumaku

prandene rawuhe dhingin

para wali sami gawok.

Amaos subkanallah maring Yang Ngagung

mashuraken Sunan Jati

yen keparek king Yang Ngagung

hangluwihi para wali

pareke maring Yang Manon.

Sayogya ika kita idhep pangulu

pangulune para wali

ing nusa Jawa kang ma’mrum

adhan ing kana pra sami

halinggih magawe ing gon.

Gunung Cerme gennya musawarah ngilmu

ming mangripat kang sajati

wis apa dhudhuhne mau

dhuk kabar ma’ripat dhingin

ana ing Giri Kedhaton.

Sek Lemahbang ing kono pon maksih kukuh

badhane ngaku Yang Widhi

dhatan kena yen dhen sendhu

dhen emutaken dumadhi

kesah morodh saking kono.

Lami-lami tumunten pra sami kumpul

dhumateng ing Cerbon malih

ing Jalagrahan nakumpul

paring ngejing dhipun liling

sami pradhongdhi awiyos.

Kibkating masjidh nenggih kirang mengidhul

Saweneh wali anenggeh

Kirang mingler satuhu

Waneh kang nenggeh patitis

Kibalate inggih samono.

Dhen gencang dhen gencong rangkang masjidh
iku

padha lan nasta sawiji

 mingler-mingler
rangkang iku

dhening wong sasanga sakti

kadhing wong sasangka sakti

kadhing wonging ngercecepon.

Pon Sunan Kalijaga kang mangun rampung

kadhi ing dhemak dhuk dhingin

 para wali sami sukur

ing dhadhine kang masigit

agung ing nagara Cerbon.

Sunan Bonang anenggeh ing wakapipun

ampar kang sawiji saking

Madhinah dhuk asalipun

pinacekaken ana ing

sisih tengah kang sayektos.

Bang lidhuling ngampar Sunan Bonang wau

dhupi Sunan Kali

wakape ampar bang kidul

ling hampare Sunan Jati

tapel dhesek kinatelon.

Ana ing paimamaning masjidh dagung

jumeneng sawaktu dhadhi

para wali gilir gantun

gilir ganti angimani

ana ing masjidh kono.

Dhuk pareng Sunan Kali imam ing riku

Pangeran Makdhum anenggih

amoyok ing manahipun

kenangapa Sunan Kali

ngimammi kaya mangkono.

Kaya bocah dhodholan kurang prayogi

waktu salat

sunan Kali sampun uning

ing saklisiking ngatine kang anacadh.

Dhadhya emase jeng Sunan Kali

ora nana

maning kang katon ningali

mung ing tingal Pangeran Makdhum kewala.

Pareng bangda salat ingkang para wali

sami lenggah

iku dhadhi ciri wanci

sira wurung dhadhi dhrajadh waliyullah.

Pon sira ingkang mau dhen gadhang dhadhi

waliyullah

kasapuluhan jejegi

iki dhadhi batal kawaliannira.

Rehing ngiku Kanjeng Susunan Kali

wus katrima

dhening Allah dhadhi wali

saunine datan ngrasa ngucap priyangga.

Lan nemase Kanjeng Susuhunan Kali

ora nana

maning kang katon ninggali

amung sira kang dhuwe tingal mangkana.

Pangeran Makdhum tumungkul angling ririh

sampun bagja

kaula dhatan kadhugi

ing dharajating wali ameng sasanga.

Lami-lami ingkang gesang ameningi

Sultan Dhemak

wartana lamon ngemasi

suneren mantuk maring karamatullah.

Dhumadhi bubar wali sasanga saking

Cerbon kesah

maring Dhemak kembeciki

layone Sulata Dhemak wus astana.

Gantha patang puluh Cina angestreni

ingkang putra

kang Pangeran Adhipati

Sabrang Ler mangke jumeneng Sultan Dhemak.

Pangeran Trenggana kang dadi papatih

dhupi ika

Pangeran Baskara mangkin

kang sinung hangratu ing nagara Jipang.

Jumeneng Pangeran Arya Jipang sakti

kang wanodhya

Ratu Alunan kang nami

kang alaki Jaka Tingkir ka Penggingan.

Pan saka-beya (sakabeh ya) rempuging para
wali

adhan ika

Jeng Sultan Dhemak Sabrang Ler

kang geguru ming Sunan Cerbon Molana.

Sarta ika dhadhi mantu Sunan Jati

wus tinepang

layan putri Sunan Jati

wau kang nami Ratu Ayu Wuraran.

Pramila Sultan Dhemak

agung ngabakti

lan ruruba maring Jeng Sunan Jati

hamangunaken Kraton Cerbon pon nika.

Ya babaktine Sultan Dhemak kangapati

buluh pata

alun-alun Pakungwati

lan namangunaken kutha Cerbon ingkang.

Angemperi kaya kutha-kutha Mesir

mapan nika

Sultan Dhemak kang angnapti

anut maring karsane kang mertuwa.

Kutha Cerbon ningkang ngaminggir pasisir

mapan nika

pon hiya miminggir kali

kasuneyan ngulon dhugi ming Sanggrampak.

Ngalor miminggir pasawahan hangrapi

nuli ngetan

pon niya meminggir kali

pabeyan sira sampun natepung gelang.

Lawang lor jagabaya hamageng pulih

nama Allah

lawang kidhul iring-iring

kasumeyan lah iku margi kang kuna.

Pramila Sulatan Dhemak mangke ngaturi

patulungan

laimang ngatus tukang bangkit

kapalane ika ingkang apranama.

Radhen Sepet atawa Kuwu Dhipati

hiya ika

kang sinare aneng bumi

dhawuhan ika aneng kramat Soka.

Babaktine Sultan Dhemak muri

kang mertuwa

miwah kang guru sejati

badhe ngadheni kang gadhangnging ngastana.

Kutha-kuthaning gadhang ngastana pan wis

rinerengga

angemperi Betalmukdis

pon anut ing karsane Kanjeng Susunan.

Sarta abdi-abdi dhalem pakungwati

sampun nembah

ing kana amuri-muri

yen Cerbon niku suluring Pajajaran.

Sultan Dhemak wangun sanggrah saandhaping

ardi Yulang

kang katelah dhen aranni

madhemangu punika Wuryaacemak.

Ingkang angsal amindhah ming Majapahit

sampun harja

ingkang matingka nagari

lami-lami karsane Kanjeng Susunan.

Wilayahha Pajajaran nika dhen bagi

telung pangkat

pangkat kulon sinung maring

Pangeran sabakingkin ing banten putra.

Hiya iku salawe papangkah mantri

Surasowan

kanantun lan Jahakeling

Tumgung Sunyarasa Dhipati Bangbayang.

Kartamanah Tirtagung lan Trejungsemi

ujung bilang

Gandara lawan lelerik

Wijong Dhagdhagan muwah Pasirwuyata.

Herya Pajaksan lan Panangkilan mailih

Pamokamadh

layan Tumgung Pacaraki

Tumbung pamuk Raraguwang Sabaklayang.

Warulampung Undurus lawan Nasepsari

Baranakan

kabeh iku pan katiti

dhening kang putra ing Banten Panaraga.

Layan malih karsane sang estu wali

dhatan narah

murka halakuning wris

pangkat tengah sinungaken ming kang uwa.

Sunan Rangga ing Pakuwan kang sinung sih

pangkat tengah

selawe papakah mantri

hiya iku ngawiti saking Sumedhang.

Bndhung Syanjur Pajajaran lan Batutulis

ing Limbangan

Telagalluwar apa maning

Tumengung Ciyahur kalawan Cikakak.

Menak Ciyasem lawan Ratu Karawis

Wanabaya

gunung Munarah lanmalih

Timbanganten Panembong Sukawayana.

Tumenggung Garut Rungkah Ragamangngaji

lan Jumangjang

Cibalagung Sundhalaris

Pawenang Ujung Kulon kalawan Karang.

Kabeh iku katiti Sundha panumping

Sunan Rangga

ingkang nguwa Sunan Jati

kang anguwoni ana ing Pajajaran.

Layan malih karsanipun Sunan Jati

iku wana

Jaketra kalawan siti

Bogor pinardhi kabadhe ingkang raka.

Raja Laut pahajanganing ngaurip

mula dhadhya

tetep kumrasaning Jawi

waktu iku durung ana Batawiyah.

Dhupi pangkat wetan karsane sang wali

kang kinudhang

winayang-wayang ing janji

badhe tedhake Pangeran Pasareyan.

Winuri-nuri ya Cerbon panagari

mapaniya

salawe papangkat mantri

awit Tumgung Losari lan Ageng Gebang.

Dhipati Endher ratu gumulung sakti

miwah ika

ratu Jepura lan malih

Menak LurangungTumenggung Bnagara.

Sokapura Malebar lan Lebakwangi

katumgungan

Panjalu lawan Kawali

Cikasoka lawan Ki Arya Kuningan.

Menak raja Galuh muwah Sindhang kasih

lan Susunan

Talaga winuri-nuri

Sang Yang gempol miwah dhalem Palimanan.

Cerbon Girang Cagkuwang Cremayu Dremayu
aji

panganjangan

miwah ika ratu junti

Temenggung Kandhanganghaur waktu samana.

Mangkana kang papangkaning mantri aji

kang asandhang

Bawat asih lah pangasri

Ondhe-ondhe ning kina kadhi mangkana.

P U C U N G

Harya Kuningan kang winuri ing waktu

mangkene anama

pandelegaan jujuluke

dhupi Dhipati Ukur winuri nama.

Jaga satru munggying ngarsane sinuhun

Ki Gedheng Susukan

kandhamu ipanjenenge

Arya Wadhuaji Ki Ageng Gebang.

Gedheng Selapandhak kang winuring wuwus

Arya kandhuruhan

wus sangkep adhi-sdhine

kocapa Ratu Ayu kala king Dhemak.

Hambeciki layon ing ngastana sampun

gantha kawandasa

dhinten angestreni mangke

rayine kang nama Pangeran Tranggana.

Jununjung madheg Sultan ning Dhemak sampun

nyuluri kang raka

iku kang ngagung putrane

kang pambarep sinungan nadhi peparab.

Pangeran Dhipati Prawata ing riku

dhupi rayinira

kina jeneng ing namane

Panembahan aneng Madhiyun nagara.

Kang garwane Putri Sebakingkin wahu

istri ingkang nama

Ratumas Ayu jenenge

rayine malih kang sinung Panagara.

Ing Kadhiri sinebut namaningngagung

Pangeran Ariya

Pangeran Emas jenenge

ngtutake kang garwa aneng Japara.

Sinebut Pangeran Jepara ing riku

amelah gengira

rayine malih kang wadhon

kang nama Ratu Nyawa ingkang akrama.

Maring putrane kanjeng Cerbon Sinuhun

ika kang anama

Bratakalana jenenge

Kang jejuluk Pangeran Sakeh kang nama.

Ngetutaken garwa dhedhalem ing Tenyu

dhupi dhuk nalika

karsa tetilik ming Cerbon

margi lautan kinepung dhening bajag.

Malah pejah Pangeran ana ing laut

kabegbyuging ombak

maring mundhuki kisike

Sunan Jati Sunan Kali wus uninga.

Yen putra adhalem pejah ing pinggir laut

arawuh ing kana

Sultan Dhemak king samangke

Pon rawuh kalih kang putri Ratu Nyawa.

Ratu Nyawa anjerit karuna asujudh

ing padha mertuwa

Sunan Cerbon kandikane

ora mati bayi iku lakinira.

Wong mati sahidh ora kena sinebut

yen niku matiya

mung salin nagara wae

tatkala Sunan angandika samana.

Layonipun ngalesedh pareng kadhulu

ing Jeng Kalijaga

Sunan Kali adhan linge

Ratu Nyawa widuri aneng Pakungdhya.

Pinakramakaken layan ipenipun

ya ika kang nama

nipun dhuk ing wawangine

Pangeran Pasareyan kan lunta kena.

Dhadhya lulunta Sultan Dhemak gennya ngaku

mantu nganak-kanak

bebesanan lawan Cerbon

Ratu Nyawa Sri Pangeran pasareyan.

Malah sampun agung-agung putranipun

nenem ingkang putra

Dhen Kasatriyan  namane

kang antuk garwa putri ana ing Tuban.

Ping kalih kang sinungan cacangkok lungguh

jeneng Panembahan

ing Losari pangonane

kang kacarita langkung guna ukiran.

Ping tiga putra ingkang pra naminipun

nma Jeng Pangeran

dhipati Cerbon kang mangke

sinebutSeh dhenggaruning ing wasana.

Ping pat nami Ratu Bagus ngakeh jalu

ping lima kang nama

Rtu Mas Tuban jenenge

ping nem Pangeran Ruju ing namanira.

Dhupi putri jeng Sinuhun ingkang wau

Randha saking Dhemak

mring Cerbon Pamanukan

angsal waris gamelan ingkang winastan.

Gamelan Sukati iku purwanipun

aneng Cerbon

gamelan Sukati mangke

lami-lami ana wong agung aprapta.

Ratu Bagus Paseh ika jenengipun

ingkang kacarita

iku aputih getihe

Ratu ming Cerbon hangabdi ing Susunan.

Nunten pinundhut mantu ing Jeng Sinuhun

ptri ingkang randha

saking Dhemak dipun jpdho

kaken layan Ratu Paseh aneng kana.

Ing Cerbon careming jatukramanipun

ws puputra gangsal

mangkana ing pambarepe

iseri Ratu Wanawati naminira.

Kang pinakramakaken lawan sadhulur

msan ingkang nama

Pangeran Dhipati Cerbon

kang mutrakaken Panembahan Ratu benjang.

Dhuk timure Pnembahan Ratu iku

sinambating nama

Pangeran agung jenenge

dhupi putra panggulune Ratu aywa.

Pangeran agung ika pra naminipun

panengahe nama

Ratu Saluwehan mangke

kalingkinge istri ingkang ngapeparab.

Ratu Agung awaruju Ratu Ngemuh

ika sampun mernah

putra wayah Sunan Cerbon

pan mau Panembahan Losari ika.

Wus puputra papat ika jenengipun

anama Pangeran

Dhipati Losari mangke

Pangeran Panenggak lan Pangeran harya.

Istri Ratu Sulambitan namanipun

sumawena ingkang

nang Banten wus mernahke

putra Sebakingkin pan wau wus kocap.

Kang rabi Japara kang lai Madhiyun

…………………..

Pangeran Sunyarasa nem

lawan kang nama Pangeran Pajajaran.

Miwah nama Pangeran Molana Yusup

iku kang puputra

ingkang senibut namane

Pangeran Molana Mokammadh ing kana.

Ing Banten lan Cerbon redhak Sunan Pakung

wati waliyullah

andum sawaris-warise

sapa kon saenggon satata sugena.

Tan lami Jeng Sinuhun Cerbon nandangu

maring ingkang para

gegedhen lah ing samangke

raka Karengkendhal teka tan katingal.

Yen Sumeren aneng endhi kuburipun

yen si angumbara

ana ing ngendi pernahe

padha sira anenenggeha ing warta.

Yata Gedheng muhara lan Gedheng Sembung

Nyi Karangcempaka

kalawan Nyi Gedheng Pojok

sami nenenggehi dhatan pikantuk warta.

Ameng Gedheng Sembung ing wingi handalu

ing teja gumawang

dhupi dhen sungsung wus lelah

ing Karangkendhal ika ana katinggal.

Lampit gumelar lawan babaring payung

nanging tan katingal

kang alinggih manusane

mung dhadhi putih kang miber sapasang.

Gedheng Sembung wus matur maring sinuhun

yen kadhi mangkana

sunan Jati wangsulana

ya iku padha kanthanen pakuburan.

Dhupi arah winangun adhining kubur

teka aneng mangkana

kubure wus dhadhi dhewek

ora karuwaan kang mangun yasa.

DHANDHANGGULA

Kocapa mangke patilaraning

Pangeran Pangayunan kang nama

Buyut Panjunan jenenge

nuhun idhin sinuhun

arah ngadhegaken masigit

aneng dhesa Panjunan

ing dhinginan sampun

mung aja ngadheg jumaat

kapareken kaki maring Pakungwati

pumali munggung Allah.

Nuli ana maning nuhun idhin

lebe Juriman ing ngembat-embat

ngadhekaken masugite

wus ingidhinan wuwuh

sarta ngadheg jumngan ngapil

ingkang mawi mung adhah

sumuhun rahayu

Ratu Karawang wus prapta

hangaturi sidhkah masjidh dharaponing

kangge dhateng Amparan.

Malar-malar winuwuri benjing

ing ngastana ika wus kalilan

ngadhegaken jumahate

sarta sinung pangulu

ingidhinan jumahat wajib

ora mawa mungadhah

jajar masjidh dagung

pon idhining waliyullah

kang winuri-wuri sajati ngaubi

ingkang barkah shapangat.

Wonten dening ingkang dhipun selir

kinarya jaksa ing ngapradhata

ing Sunan Cerbon karsane

punika anak putu

Pajajaran ingkang nganami

Dhalem Naralaksana

wus linggih saraju

dhatan nameledhding dhunya

dhadhya dhamar ing nagara Pakungwati

salamat ing dhrigama.

Ingkang kinarya pangulu adhil

Shek kapil ika pakanthinira

Shek anggung Kukum jenenge

Shek utama pon ngriku

pekih makedhum apa maning

shek Badhiman rancung

rewangipun nabargama

ing masigit kekesedhoing para wali

kang nganeng nusa Jawa.

Ingkang kinarsa linggih pepatih

ing Cerbon Kyan Patih Lembusura

sing Pajajaran asale

ingkang pakartinipun

Patih Jero Kyan Patih Keling

Patih Kering panganan

ing pangerinipun

Kuwu Dhipati Dhawuhan

kang ngasal wong Dhemak kang dhadhi
Patindhih

ing limang atus tukang.

Wondene ingkang kinarsa dhadhi

Pecattandha sing banten kang ngasal

Harya Citrasenanamane

kang nguninganing sagung

nging kadhendha katrapan sakit

kabeloka panjara

ing kacekelipun

tonjok beloking dhrigama

kang nganyiyasati sakehing weweri

keketheking nagara.

Wondhene ingkang kinarsa dhadhi

nyepeng padha haraning nagara

Hugyanaputra jenenge

kang nguningani sagung

ing pamicisan ing nagari

karana uwong kenthang

ing sawaktu iku kinarsakaken sinalinan

kalawan wang picis timah dhipunricik

saketheng-sakethengan.

Kocapo mangke patilasaning

Shek Lemahbang dhesa Sokamina

Buyut Bungko panjenenge

wewengkone ing riku

tan meneng-meneng geger bengi

wadhon kang turu jaba

ana kang hangganggu

yen dhen gedhag purugira

maring kali hangebu sileming kali

ingkang dhadhi rancana.

Buyut Bungko gawok ing pamikir

dhadhya matur ing Kanjeng Sususnan

anuhun sih sapangate

nalika Jeng sinuhun

lilinggih Shek Dhatuk Kapil

Nyi Ageng Pangurangan

kang sareng ing riku

Putri Junti miwah ika

Rara Bagdhadh kang salah mening urip

tan karsa ing ngakrama.

Adhan ngandhika Susunan jati

lah iku Bungko amolor

sapangat ing rancanano

kang naban wengi ngaruh

iku tedhak Shek Samsutamris

kang tapa ing jro toya

pirang-pirang taun

kamurahaning Yang Sukma

dhadhi bisa hangreh buaya katitih

patang puluh buaya.

Kang dhen narani Pangeran Putih

ora liyan mengko karsaningwang

raka Bagedhadh sun gawe

pamikatting tan patut

sun sembaraken ning mangkin

sapa hangandepena

raka Bagedhadh iku

pinasthi ing jodhonira

dharapon nika pangeran Putih

ametoni sembara.

Dhatuk Kapil tan bisa langkungi

ing sakarsane Sinuhun Purbaya

wus mangun nadhi syarane

sembaring ngaluhur

bupati Parahayangan sami

amiyosi sembara

tan nana kang antuk

dhamel dhadhya wirandhungan

adhan Pangeran Putih mentas sing warih

sampun warni manusa.

Kang ngabagus warnane apekik

sarta balanipun kawandasa

ika sami lanang wadhon

nanging kang wadhon iku

dhen caweti dhrapon kahaksi

sarupa kaya lanang

jejeg patang puluh

sampun medhali sembara

sakti-sinaktiyan kalayan pawestri

ikaa rara Bagedhadh.

Anom tan keneg tuwa abecik

warni kahi putri kasabrangan

dhatan nadhangu kasore

Rara Bagedhadh lumayu

ming ngayunane Sunan Jati

sambat-sambat akewat

lah iki satuhu

gagadhane rayi Sunan

yen wis mangkenen kapremen polah mami

Sunan Jati ngandika.

Kadher inggih raka sapunika

maksih bae tan karsa akrama

pon punika sayaktose

Pangeran putih iku

tedhake Shek samsutamris

tedhak Jeng Rasulullah

sakasta satuhu

Siti Bagedhadh wacana

boten ajeng laki yen boten manggih

kang kadhos Rasulullah.

Adhan Pangeran Putih nututi

dhehem-dhehem adhat kasabrangan

saka lintanging kaasongong

nabda iku sun jaluk

buroningsun ningkang sayakti

wus dhadhi dhuweking wang

kasore wong ika

Sunan Jati hangandika

dhereng kantenan punika istri

cobi kaula sawang.

Dhika junjung punika pawestri

yen kajunjung pasthi jodhondika

Pangeran Putih gareteh

kukuwung ing angjunjung

dhupi dhatan angkat datan kathik

awengkang saking lemah

ngedhen wus kapenut

Pangeran Putih awireng

dhadhya tobat ingayunan Sunan jati

satingkahe kang sasar.

Sarta bala patang puluh sami

medhek pra sami asrah bongkokan

Jeng Sibuhun kaandikane

iku wong patang puluh

lanang wadhon kang dhen sandhangi

cara lanang sadhaya

apa guna iku

dhinggo hambobodho sapa

pangeran Putih dhadhya atemah tangis

kaweleh ing ngagerba.

Malah sampun tinetesan malih

kalimah sadhat miwah sabala

wong patang puluh sakabeh

dhen anyaraken suhudh

dhening Kanjeng Sinuhun Jati

wus dadhi abdinira

sinukan tumuwuh

ing bebantor kapethakan

hiya iku wuryat-ta Pangeran Putih

sakula balanira.

S  I
N  O  M

Dhatan antaraning lawas

Sultan Dhemah kang puniki

sumeren malih dhumadhiya

para wali sami peapti

maring Dhemak nagari

angastana ingkang lampus

wus gantha kawan dasa

dhinten nunten para wali

karsa hangadhegaken Sultan ing Pajang.

Jaka Tingkir kang dhen angkat

Hangim nusa Jawi

Wondene putra ing Dhemak

Dhipati Prawata mangkin

sami dhipun wastani

Sunan Prawata mung mengku

Sakabopaten Dhemak

tan mengkoni nusa Jawi

dhupi Sultan Pajang kang mangkurat Jawa.

Wus samono janjining Yang

kudhu aganti-gumanti

ing waris selang-sinelang

dhunnya tan langgeng sayakti

mermane ika dhadhi

Pangeran Jipang kalangkung

nging dhedhe karsanira

tan karsa ika hangabdhi

maring ratu bebeting Pengging wong boga.

Konganganing si Prawata

asrasahan nusa Jawi

bokkapa aja ming liyan

pan nisun iku turuning

Dhemak temah saiki

Pajang si dhigojog ngasu

sangkane Arya Jipang

ika kadhuga mejahi

Sunan Prawata mati dheng Ngarya Jipang.

Ana maning kang sodhara

Dhemak ingkang dhen pateni

Jeng Pangeran Kalinyamat

mila kang garwa tumuli

anggondhel ika maring

Sultan Pajang kang Sinihun

dhrapon namejahana

Harya Jipang ingkang lalim

jroil gawane hangrusak kawibawan.

Dhupi Pangeran ning Jipang

pagendholanira maring

Sunan Kudhus ginuronan

dhipun gondhel ing prakawis

dhupi sang estu wali

Kudhus kalangkung nging weruh

tulis lokmakpulira

Harya Jipang ora dhadhi

pramila dhen nenom-menom ing pamelar.

Budhiyale Harya Jipang

Sultan Pajang dhen apusi

rawuh ming Kudhus nagara

sejanipun dipejahi

supados datan kenging

rahayu salampahipun

nuli iku pousan

prajurit kang linuwih

kinen mejahana Sultan Pajang.

Prandene tan nangsal karya

lah iku purwaning dhadhi

Sultan Pajang asowara

Sapa bisa mejahi

ming Harya Jipang pasthine

sun ganjar lah wong ngiku

kabopaten sanunggal

kalawan alas matawis

yata para bupati ing nusa Jawa.

Sami amemanah paeka

nanging tan nana pakolih

amung ika ingkang putra

Pamanahan ingkang nami

nipun radhen Ngabei

bang lerering pasar apunjul

bisa anguntapena

patine Jipang narpati

pramila radhen Bei antuk ganjaran.

Lininggih aneng mataram

apaparab Senapati

kinongang amangkin bawa

dhenya alinggih bupati

lami-lamining urip

Sultan Pajang asusung

jalu ingkang pranama

Pangeran Awangga sakti

kang dinodhokaken lan putri Prawata.

Dhupi kang siji wanodhya

nenggeh ingkang apranami

Jeng ratu Hemas Sepanjang

kang jinodhokaken laki

ing Cerbon ika krami

yuyutipun Jeng Sinuhun

ika ingkang pranama

Pangeran Ageng wus dhadhi

pekecahe manahe Jeng Sulata Pajang.

Gennya amadheg narendra

ing Pajang wus amumponi

sasukaning nusa Jawa

apa adhaten kang dhingin

dhuk Demak ngarta aji

ming sabrang pulo selikur

tegas dhen ucapena

Pajang ika susulering

Dhemak mempes karaton Pajang atanggal.