Serat Cebolek

Naskah Serat Cebolek ing ngandap punika isinipun nyatur utawi bebantahan bab ajaran Islam antawisipun Islam “ORTODOK” kaliyan Islam “HETERODOKS”. Kacuplik saking Serat Cebolek kaca 1 dumugi kaca 27.

SERAT CEBOLEK

Manutoken ing tepa palupi / meksa winatu mameng pustaka / ingkang jinejer kancane / kartasura rumuhun / wonten kojah kang dadya warti / ngulama tanah Jawa / duk ing Jawanipun / Jeng Sunan Pakubuwana / Purwa dadya rerasan ambabayani para ngulama.

Saliring sarasaning ngelmi / sangking takluk mring kodrat ngaradat / kang dadya wit partutane / sruka surak kasuwur / tanpa wekas tekad binangkit / temah cacad canacad / hajuwet acucut / pasisir wetan oteran / tanah Tuban Kaji Amad Mutamangkin / nadya lawaning kathah.

Sora-saru sarengating Nabi / dhusun Cebolek bawah ing Tuban / kang dadya lok lelakune / binereg ginamurung / dening para ngalim pasisir / aja ingrusak sanak / duraka ing ratu / Sri narpati wenang niksa / jer minogka badal miyakaning bumi / bebayani ubaya.

Nanging sira Kaji Mutamangkin / datan keguh bakuh gagah / tan suminggah pakewuhe / wani ngurebi kukum / keh kang ngungkih kukuh tan kongkih / akeh ngulama prapta / manrapi pitutur / malah anginus nang nala / kilesiyangeng ing nil ingkang sawiji / ing ngaranan Sul Kahar.

Ingkang catur kikik cilik-cilik / pangarape kiki kangsa tunggal / pun lamaro dina mane / kalangkung kumalungkung / kaji Amad Kimutamangkin / wus riyen pra ngulama / mesthi katuripun / mring kang Jeng Sri  Naranata / pan wus wus katon tan kena den pituturi / mejanani negara.

Sanung wateg ngulama pasisir / dhinginaken iber-iber layang / mring para ngulama kabeh / Pajang Mataram Kedhu / ing Bagelen monca negari / sarta kang panunggilan / ing panganggepipun / tekade kang ingandheman / Ki Ceolek ngaku mukamat kakiki / wani prapteng prakara.

Duk semana oterkeh nagari / kontran wateg ngulama sadya / kakerigan ing praptani / bang wetan kyai bungsu / kawusana ing surawesthi / lawan masida sarma / myang tibanom Kudus / pangirit para ngulama / ing pasisir prapta Kartasura sami / dereng kongsi bisara.

Pan kesaru gerahnya sangaji / Prabu mangkurat ing ngriku seda / ingkang sumilih putrane / Dyanmas Prabayeksa wus / jujuluk kanjeng pangrami pati / mangkya jumeneng nata / kasusra sinebut / Jeng Sunan Seda  Nglawiyan / duk jumeneng anyar duneken prakawis / katuring Sri Narendra.

Kerik sagung ngulama pasisir / datan ana kang kaliwatan / Pajang Mataram Pagelan / monca nagara Kedhu / sipat bisa lapal sakedhik / tan kena suminggaha / dhawuh kinen ngumpul / neng dalem Kadanurejan / nulya konjuk marang Kanjeng Sri Bupati / mupakat prapangarsa.

Ing pasisir lan monca nagari / tuwin wadana ing Kartasura / sampun dadya panggusthine / sedhenge tibeng kukum / pra ngulama sanggya wus prapti / kayugung neng geladag / duk atumpuk-tumpuk / ngrenga jembangan junjunan / meh binasmi Kaji Amat Mutamangkin / ing nalika semana.

Wadana jro kang mramugareni / ing nama dyan Demang Ngurawan / kaprenah ipe sang rajeng / kang bok ayu pinundhut / Raden ajeng Supiyah dadi / Kanjeng Ratu Kencana / dyan Demang puniku / mila kandel kinasiyan / mring sang nata semana ngandikan manjing / pra prapteng ngarsendra.

Angandika Kanjeng Sri Bupati / heh Nurawan iku kaya paran / cihuwa patih ature / apa wus abiyantu / abipraya wateg ngulami / radyan Demang Nurawan / wot sekar umatur / inggih wus prapta sedaya / malah sampun pinanggihaken lan aris / rarase kang rerasan.

Estu ngelmi kang dipunraosi / Abdi dalem ngulama sedaya / kang kinerig pamanggihe satus kawandhasa mung / langkungira inggih kakalih / punika pepiliyan / den sanes ken sampun / igkang aser kalih duman / kang saduman punika ingkang pinilih / kawandasa sekawan.

Kawandasa pan pinilih malih / angsal kalih likur piniliyan / kang pinilih pethingane / mung sawelas pukulun / gangsal ingkang saking pasisir / ngulama tanah tengah / catur antukipun / monca nagari satunggal / ing Pagelen punika ingkang satunggil / majasem lan Pajang.

Pengging kemasan ing kedhung Srenggi / dene ngulama monca Negara / panamung pranaragine / pagelen Ngadilangu / ing pasisir lan monca inggih / kekalih Surabaya / Garesik sajuru / Demak Kudus ingkang tiga / kang pinilih binekta panepen gusti / sakawan Bupatinya.

Gangsal pun Wadanujadipati / ing pasisir kekalih wadan / Dipati Jayaningrate / citra soma pukulun / abdi dalem Bupati nagri / inggih pundira guna / lan priyongga ulun / sawus nyang ngabaraken sebda / wawaketé ngélmu tékad kang piningit / Kang ing nganggêp jati.

Kang sêsanga sampun mupakati / namung kekalih gusti kang nandhang / inggil kén minggah tekade / wonten kula ngulamajang / sajuga kêlayu / kêdhung gêdhé paméngakkan tadhah kukum tumutur ki mutamangkin / tyantus eka praya.

Sami ngakên mukamat kakiki / milanipun punwa danurêja / atur sumongga saparangréh / kasa dalêm sinuwun / mésêm nabda Sri Narapati / ngêndi guruné bapang / cabolék puniku / wani sangkêm mring hantaka / radén dêmang ngurawan matur wot sari / duk wau wontên marga.

Abdi dalêm gandhon kang nimbali / pun gêndhong umob lan rosa pita / pun kaji amat  samadya cabolék / wus rumaos tyasimin / badhê tampi dêduka aji / nging tan nêdya suminggah / éklas rila têrus / ngandika malih sang nata / kaya priyé rêrasané duk nang margi / umatura dén dêmang.

Sukaso kurbégja kukum pati / kina kubur sagung prangulama / néng ngabyantara sang rajéng ngadhêp néng ngalun alun / kinurmatan urutbing gêni, lék sagung wuwukiran /  kumantar murub trus /  kumêplas prapténg ngarbiyah / saking nuhu wawêjangé guru nadi / gojeni nangriyahman.

Mésêm ngandika Sri Narapati / priye bapang lamun anéng wismA / si mungatamangkin karya nora dén  dêmang umatur / ki cabolék yén wontên panti / wus bakda sêbayang / tan néndra sêndalu rêrêpén suma wicitra / kang wanahya lampah / êsang bima suci / duk gêbyar ing samodra.

Têrkadhang sêkar nyadhén lintoni / madurêtna lampah kalih wêlas / tuwin bêmara sêkaré sakêdhik  rangi kidhung, / déné jimpên sastra satunggil / kombang lampah sawêlas / namung yén linuntu bawonta lampah pat bêlas / langkung ngayang séngkéksu prandéné ugi / pun cabolék hamêksa.

Sru gumujêng jêng Sri Narapati / angandika bapang kaya paran / ing wong micara ngélmuné / têka angrib laku / ing kabudan sang Bima Suci / apané rakêsasar / rapén ing pamésu / matur nêmbah raden demang / kadi boten yen kasi kupantog ing wit / surasané ngélmu kakya.

Mung minongka samêndhêting tamsil, / kadi boten tinarus néng tekat / namung ngalapé ing dheondho / para waliyulahu / kéh kabuka si kang upaming / bima gêbyar samodra, maréntah ing guru / pandhita ing sokalima / angunangung surongga karébén sati / cipta sang mangunjaya.

Yén tan angsal kawruh ingkang sidik / têkan têlênging samodra laya / kalémbak truna gêng kang wêliwran gênjoring pupu / wêrkudara satêngah mati / kêpanggih dewa bajang, gêngi rasak kupu / mawa téja trusing wiyat / langkung kagyat kusumayuda duk myarsi / sabdané déwa bajang.

Kinén lumêbêt guwa garbaning / maganira sangking karna kiwa / wêrkudara anglêgtyasé, kamangkara yén saslun / kadi datan sedhêng jajêndhik, / krataséna pinêksa, gyamragalbéng ngriku / prapta ing jagat walikan / pan punika kaji amat pamit mutamangkin / kang minongka wiridan.

Mésém ngandika Sri Narapati / bapang atué siwa danurja / lan para punggawa gunge / rêmbug anuli ngukum / marang kaji simutamangkin / néng naglun alun ningwang / mung sijiné iku / durung dadi karasa ningwang / anuruti aturé wadana tuwin lawan para ngulama.

Krana apa kaji mutamangkin / ing ngélmu nédég anggo priyongga / tan ngajak ajak wong akéh / ngélmu mangkono iku / lamun nora nêlukên jalmi / datan aprung sak sarak / kanggo dhéwé iku, / ing suk pantês angapura / lamun kaji mutamangkin babar ngélmi /  mamrih tinurut kathah.

Sarta katon kéh kang manjing murid / iku sêdhêng tompa ukum ing / widyan dêmang nembah aturé / lêrês  karsa sapukulun / angandika malih sang ngaji / wis ngurawan mêtuwa, dhawuhna préntah sun / duduka mring pranayaka / pêpakêna anéng kêpatiyan injing / nêmbah demang ngurawan.

Wêdalira sangking byantara aji / animbali kalih punakawan / ingkang dinut paring wroh / mring kapatiyan lamun / bénjang ngénjang pêpakna sami / wadinajo lan jaba / lan ngulama sagung / pukul sanga prapta ningwang / néng danurjan angêmban dhawuh sang ngaji / dutadi winêmbah méntar.

Prapta kapatiyan atur unin / réh nang dinuta mring radén dêmang / rahadyan dipati agé / paréntah angungumpul / para watég manggala tuwin / sagung para ngulama / lastri tan winuwuns / yata énjing sami prapta / prawadana kalawan para ngulami / pêndhapa kepatiyan.

sagala nilén majêng mangétan / para wadana lênggaha /  anéng wétan sêdarum, déné kanjeng radén dipati, anéng téngah / Sawatara megung / mangilen ing tajengira / tangur mati dhumateng para tulami/ cumungkling pukul sanga.

Rawuhira raden demang mundhi / dhawuh dalem sapang ngedhak lira / niyaka wulana kateh / dyan dipati tagupuh / ngancarani lenggah pendapi / wus sira tata sang bya / palenggahanipun/ raadyan demang ngurawan sapang dhodhok kelawan raden dipati soring singgup pandawa.

Andhawuhaken timbalani pati sira rahaden demang ngurawan pan warwita diknetrane / sagunge kang karungu/ prawahaga parangu lami / kumepyur manahira / telase kang dhawuh / radiha ngapyuk deduka / sawuse sira dedukane nribupati / dipati manupaja.

Aturira sandhika anuli / lenggah nglengger gegettun sedene semunya / prabu pati pucet kabeh / lungguhira tumungkul weng bendhu / kicabole klayap-klayap / niring cahya yayah dalu wangwinawing/ lir wus mangkad sekarat.

Tawuwus samad ketip tarunni / solah nyali menjangan ketawan / mipit-mipit walikote / netra sumyak kadulu / wingwinawing ngamurup mawerdi / lir wantah angrak rura / maambek gugul agul kumyas swanita sudrisa / tawira ganalih nganan noleh ngering / kambyat tumungkul samya.

Mastibanom bangun nalih-nalih / mimba sudiran nireng wardaya / amurgani wira mano netepaken surbanipun / jubahira winingkis wingkis / mingset maju rong jengkang / ketibanom kudus / wus monces saking ngakantrah / solah kang gaswiji / lekangsat dataries / karya cingak ing kathah.

Pun anom anuwun duka kamipurun anyelani / ing deduka sri narendra / kang cumawuh dyan dipati / radika lintukedik / saknalika duk angrungu / kagyatrata den demang / ngurawan megung talinggih / ngajengaken mastibanom kang micara.

Astanira malangka dah mangkoron liswane ngrandan kang jajar manguntar-nguntar mangulat-ulat lir agni / kumerket maju gatik / menggah menggah ngunjung batu/ getere kang mulat / Punggawa kang samdya masapwi mastibanom mulat dyan demang ngurawan.

Kang samya wawan wicara/ dangu angok silih ungkih / animpuna ngaduyasa / kaprawira mrih titih / titikaning ngakrami / ing pan wikarama ngundangan / maken drama pangeran / yen menggahaning ngajurit / ramededer dikeder hideran.

Tahor kang warangulama / pandhengkule pada tangi / tuwih kang para wadana / bangun kagyat dukmiyarsi / mring kang lumawar angling / masketib banongling kudus / kelawan raden demang ngurawan ngandika wengis / saking ngendi sira narko kaluputan.

Dudukane sri narendra kang dumawuh mring mapatih / mastibanom aturira inggih gramung kirang wit / wiwindih ing prakawis / wiladyan dipati matur / wit saking prangulama / ingkang darbe atur sami/ wus santosa panggusthi padheg ulama.

Upamine tunuruta / purwane ingkang prakawis dudu kadalem narendra / dhumateng para ngulami / rahaden adipati / sates tumut-tumut/ tegese atur kula sadaya para ngulami / ingkang tampi dudukane sri narendra.

Gumujeng rahaden demnag ngurawan angentrok wentis / nebdalengga ing tyas singw nag oleh mungsuh kaum lanji / wantir wani tohpati / tambarek bias kaluruk / sawangane sembada / yen janeng wa wiring  kuning / mubal putih tambarek pindho garuda.

Lahiya ingsun kewala / kang dadya wakil sangaji / aduduka marang sira / yapa gene prangulami / taweh ruwet nagari / guwurura ngoning ratu/ ujar during sembada matur marang tuwa patih / tapa amrih dudune para ulama.

Gawe tontonanning praja / ngepami dalajad rumi / rampung dukane narendra / ketibanom matur aris/ langkung nuwun kapundhi / duka dalem kang cumawuh / dhumateng prangulama / nanging taking dasih sami / langkung saking tebih niyat kang mangkono.

Ngrunu bedim ring narendra / lamun klepas sanasami lahir batin srurumeksa / sasaget-saget tingalit/ kuwajibaning urip / sami rumeksa ing ratu/ karaharjaning praja / angimani tanah jawi / mangka wonten pratingkah saru katingal.

Sakupami kelajengan datan wandem prepeki / agempil derajating praja tamaren tekde nulari / pinanggih datan kenging / angangge pribadenipun abdi dalem sadaya / yen miyarsa gampil kang nebihaken / saking sundatul sumungah.

Dherekal lan sami ratap / kelayune sifat kuping / adipati jayaningrat / amesem sarwi / anjawil marang ki arya noruh / metoni ika mantumu / wani deder wicara / tekadatan uwas uning / lan rade Dêmang ngurawan.

Yen manungsa jamak lumeh / mesthi tan bisa cumuwit /  pinandêng lan raden demang / sasat kalalen murti /  winulat gégirisi nadyan / dadyan mralaya kusuma iku mésém muwus iriban /Asta tumawang liangri / nadyan kula sanak tur sami wadana.

Supradênê kêrataban / tyas amba lamun kepanggih / kadi unginga ing macan / Sênadyaning Ponconiti / yên nuju sénén kemis / ngaglar punggawa gung ngagung /  yên kakang emas liwat /  tuwin minggah ponyule niti / sipap samnya tagnana purundya wara.

Pikirê sami was-uwas / lirang ngeman nawanga lirik / dênê taboten kéjamak / Delajate ngaluluwihi / kakang mas mangku bumi / duk wontén ing purwa lulut / nambut karya jropura/ bubuhane dén parani / pinariksa mring kang mas dêmang ngurawan.

Sakêdap sêbari liwat / labete anggégétiri / manah teksih terataban / kang mas brata mangku bumi / lajeng marani mami /  angandika tutur-tutur /  marase sadêrêng ical / Keketeb mekasih kétawis / sumar-sumar angandika pegat-pegat.

Kula ngaturi poyokan / mring kakang mas mangku bumi / paduka kadi kawula / mring rayi dyan dêmang ajrih / mongsa wontena ugi / andhendha mring kadang sêpuh / ngandika kakang emas /  lah dênê pepadon yayi / sinten wong ngekang wani mring yayi dêmang.

Adhi mas mlaya kusuma /  datanyan awak bumi / pun adhi lurah mariksa / marang peng gaweyan bumi /  sundatan darbe getih / ayana lamun dên sêndhu / tujunê adhi lurah / mung liwat bari ngesemi / Bungah sasat bakal atoma paganjaran.

Tur puniku kadang tuwa / kakang mas mangku bumi / dênê sentana langsaran / sentana pameran yekti / prandênê langkung ngajrih / mring kang mas demang puniku / dênê kaliwat-liwat / dlajate bang ngaluluwihi / mung wong kudus kang wani lawan dicara.

Mangkê yên boten kadukan / ketibanom yata luwih / saking guna srana bisa / Jayaningrat adipati / nebta abisik-bisik / Si Amat inggih tiyang puniku/ yen lagyantuk ganjaran / kanugrahaning Hyang Widi / sampun ingkang kadidyan dêmang ngurawan.

Sarwa-sarwi basembadya / sumbaga prata mengkudi / dhasar wahya ing Narendra / senandyan tiyang tik-utik / lamun labima ngaletik / ksrambahan sih ing ratu / kawula namung darma / mongko tuladaning ngabdi / dipun samya marsudi ngereh kautaman.

Supaya dipun angêp / kapareka ing Nerpati / kasiram gengnging prabawa / wau takang wawan    angling / dangpu asilih unggih / adêdêr dinêdêr mrih tanbuk / nimpuningadu yasa / ketibanom datan kalih / sinegrangan mrari dyan dêmang ngurawan.

Ketibanom aturi rira / angger paduka manawi / anetah para ulama / bilih datan mituturi / mring kaji mudamangken / muni kapaduka dangu / sami aprang wadana / kawula kêmam dhatengi / apitutur yegah / saruning pratingkah.

Nêdha dikasumatura / kaji Amat samat mutamangkin / mumpung neng ngarsa bentara / puniki gonentoh pati / ki cabolek nauri / layab-layab anganga lentuk / inggih yektos pun anak / andhatengi mituturi / nanging kula tekeng bila itane salak.

Saking bodhone pun paman / mung wulang guru kaesti / ingsun kumaya bike walat / tan saget mrih surat malih / manah kêdah nêtêpi / ketibanom angling sedhu / lah iku pikir tapa / anyeyengit sipayakit/  nora pisan angurus raras / ing sarak.

Angger sergalan juga / ing ngaran pun kamaroden / kangangger nama punkatar / gumer kang sam / miyarsi / raden dêmang annuli / ngenton wintis sarwi guguk  ketibanom maneb / den kini kuboyo besik / demen temen dadi guguyon nagara.

Wong kudu amulang sarak / ambêk ket angluluwihi / aja anggur ing pratingkah / bêdholan gunung merapi / elih tengarang sumbing / sundara tumpang ngalawu / tidhar sangganen tangan / sebarang penggawe iki / ngaka liwat-liwati / pang saking sarak.

Ayengngel sawenang-wenang / asune pina dhajalmi / lawan pangulu ing Tuban / dulkohar asune malih / pigadha jeneng ketib / sika marodin puniku / dudu wong têmên sira / nerasak ratu ing ngelis / sejatine pangertimu ngudubilah.

Angger pramila kawula / purun matur marang patih / konjuk Sri Nara dibya / supados ngentar ngawarti / ingkang ngarus kapiyasi / inggih anaman ning ratu / lamun nêbihana / marang sarak / kejeng Nabi / kasaksaraical suraosing sastra.

Angger kanggo kocaping kitab / inggih Si Amat amirul salatin /  ngrenggah ing Nara Nata / tetep pepangkuning bumi / badal dakiling widi / wenang ganjar lawan ngukum / mila lamun wontena / Ratu nimpang sre.

Nguranguru kang lampah narpati / tanpa memanis angrerus / marang prawan dadya mesum tan prak anang / tamngupumang la bumi / tumuk pratan mawelu / tanpo teko mirbac ramya / sami rumek satir bumi / sejatine narpati katine jagat.

Sami lan atine taranya / punika kang sakpuweni / sayogya nora ngagesang / pumeksa tadan mungtali / pramila ugi / wajib rumeksa ing ratu / mobah mosing lijagat pakaryaning karapati obah ira ing badan.

Kalepataning narendra sinanandang ing wong sabumi / jeng ratu panwaming jagat manah rusak / badan sarik yen tan enggal / nelutuh neluh mring ratu radhan demang wurawan siwakep sarwi seleh trisa / natdah marang raden dipati dhan urja.

Mapati kula kan saren / pun kudus bodsan talanni bisa amrep basa/sabete depast titis / salin dapur runiki / dara dalem kedhumawah / inggih dhateng sunuwa / pun kudus ingkangnageni / nang gulung pram ngajer lelayu daludan.

Wong gagah mboten giyabah/wong trampil datan ngaruwil / wani ngamuk boten mamak / tekat kula aningali / paspati apatiten / gitik serute / mboten saru/ sudihya ing ngalaga / Asasi kituwi atin / datan neng wetan dados kunsulupingat.

Iku siwong tina raja / sawitis tur solahe marakati / datan kenging tina raja / tan keron den kanan kerin / rinuwak maremaken/ ing ngomberan bindur samabur / gawat kaliwat liwat / amungsuh wong kudus iki / sajek dereng nate kasurang.

Raden walaya kasuma / matur sarwi awot sari / kang mas padhuta sok sokan / pikowon tulakang napi / duk lecul tandhing ngupit / temah kang mas den sepuluh / gumujeng prawadhana / luwaran saking prihatin / prangulama krejet krejet darbe bingar.

Raadyan demang purawan / angandika sarwo nolih / adimas mlaya kusuma / destun kulato teng ngimpi / prapto nemu penggali / ngendherek mulih ngendhuruk uwopatih kawulo / matur srinarapati / pan sadaya inggib sami ngentosono.

K I N A N T H I

Kinanthi sak kondhuripun saking dalem kypatih / sarahadyan demang ngurawan / kasusradu ta narpatih / supana datan kawarna / sapraptaning rajapuni.

Ing ngubyan tara sang prabu /rahadyan demang wotsari / umatur rehing dinuta / mowiti malah ngikasi / langkung anuwun pun uwa / wonten nang gulang toh tati.

Pun ketip banom ing kudus / kang saget apudi kawis / sebarang pang ngrehkawula / kasorran praboto prayogi / atrang ginas baten ganggas / patitih datan ketwes.

Satunggal sanggul tinipun kalangkung / dening prayogi amradinisan danara / sang nata ngandika aris / payoendi atur pranna / dyan demang matur wot sari.

Patih ngalingi pukulun  / mringpun kaji mutamangkin wunten mang bileng mragagah / punet danira kumiter / netra pratopo sang sura / kekes lawulaneng ngali.

Tembungipun lajengse paduka geranawajani / solah nakaten punika / gih pun kaji mutamangkin  lamun emtumek tenna / tan san drenngi sakan nagri.

Mongko wajibe Amiru / rumeksa saraking Nabi / nyudamanis Sir wadana / mesum cahya ning nagari.

Saremah gan dane arus / yen narendra tan pamanis / kucem netrane pung gawa samya nistha kang wadya lit / risak pura suraosing sastro / keh probawati naritner.

Dereng dumugi umatur/selak gumujeng sang ngaji / angling yen mangkono /bapang / payo padha anglakoni / ing sun miyos si jumenggah / dawuhna mring siwa patih.

Nata malih ngandika / ruheh bang sun wiwit / eling sabanjure ingsun prambag / bapan sira sun kandhani / nuli ana ingkang crita / neng purwa lulut sun linggih.

Sijayaningngrat umatur / abrol aneng ngasamami / samepayan dalem punika / inggih ngarsakaken gusti / langen paosing kawiryan / lengen sura langen gandhing.

Langgen ringgit langen gambuh / sedene langen turanggi /  langen aben aben sat / puyuh ngerkutut kemiri / tur sarwa  sarwi prayogo / Gusti mungkirang satunggal.

Ta prabang tiyang pukulun / ing sun gumuyu tanyaras / jayaningrat apa ana / ta prabang den cara ringgit / sun watara ora kaprah.

Ature siadipati

Inggih abdi dalem kudus / pun arya mantu nyasantri / pun kalit banom naman  ngadega ken mer kang jalmi / iku kamangka ya nyata / tementura sispati.

Matura datan gumuyu / kang aran ketibmaruni / dadi dalang ngiras mayang / malah-malah asring dadi / wong menak pepakuningrat / wong egung surayang bumi.

Nuliarsa ingsun pundhut / sicakroning ngrat mambengi / ature sampun akarya / tarang kelangenan gusti / ing trataning rasullah / sayekti ambucal taklim.

Pan abdi dalem rumuhun / pun bapak dipun awisi / taretang lampah tan menak / ing madura boten kenging / Muhammat lawan mursad / sapingiasma ra supi.

Punika lelempahanipun / taretang madura gusti / namung winaos kang serat / kewalatan den awisi / dena didalem pun bapak / wasiyat saking mantawis.

Iku wurunge sun pundhut / mengko si katib tiruni / pikire memet tur bablas/ dyan demang matur wotsari / inggih pikir nyrenggarawa / bara catur maedoni.

Sang nata ngandika arum / simencal moncoling nuwih/lan ingsun wani mrakara / ukarane mikarani / mawah karingring nganit / kalabu wong satus siji.

Apa dhapure abagus / dyan dema matur wot sari / sembada bagus tur gagah / dede gaprakasa prayogi / upami lamun ringgita / arya seta sena pati.

Yen sampuna dados katum / pantesa prawira ing jurit / tetaguling ngadilaga / pamundahing satru sekti / menggah ing ngelmi wirasat / puniku kang anjang ke papi.

Adi pragal bagul-bagul / ladak lair trusing batin / byangkumo ketakma nah / atan tepurun prang rai / pontas ingkang amengku watyu aririne keris.

Gelar duruk apunang pun / miwah traja tikos walungit / sarta mangkaca candrasa, miwah gelar aga pati / wangun makaten punika /  setarang byua man nesasi.

Sri narpa ngandika anum / ya si Amat mutamakin / wangune wong kayangapa / dyandemang umatur aris / punca tolek dong uniro / kadicantrik akris ikris.

Toten kelebeting catur / dhapuripun ukur urip / inggih kong sawarni rucah / anyingkruk kelamun linggih / pasamuaninga kalah / lir tiyang den sepatani.

Sinungajang keping rukun / taslam wrin astana nabi / nayaka dipani jagat / yen sanpuna dados kaji / tiyang makaten punika / pantes namung sade pitik.

Sang Nata gumujeng guguk / iku bapang wus pinasthi / tinitah dhapure ala / asinungan pikir suci / dadi punggawaning suksma / lan dadi mardika aji.

Dyan demang nembah umatur / pramila mekaten gusti / jamal hyang jalawangaja / wus tankenging den wat ceni / dangu nawa wan wicara / kaji Amat mutamakin.

Tiyang asor dhapuripun / akepapipun tudingi / dhateng pun ketarun datan tyaton saged wangsuli / kang dadya kanep saniro / inggih pun katita runi.

Ngantos mekakaken kang dhapur / inggih kajimutamakin / sang Nata Mesem ngandika / iku bapang karsa mami / sagung kang dadi rerasan / dhawuhan mring siwajatih.

Iya sunapura iku / aja naden rerasani / kang luput wus sun aksam  kaji Amat mutamangki / yen den pindha ing pratingkah /  kang ora kaprah ing bumi.

Ing kono sedeng sun ukum / si cabolek mutangkin / sun karya pangewanewan / anengaluna len mami / dene mengko karsaning wong / cabolek sun pundhut miji.

Lawan maneh prentahingsun  kawula jroning nagari / sentana para punggawa, sedene para prajurit / prapteng kawulwng sun samya / den warata undhang mami.

Aja nang wong ang guguru / ngelmu kakjroning nagari / guguru jabaning rangkah/ ing kono ingsun lilami / sapa kang nerak parentah / kawasesa akum mami.

Sajrone pepacuh ingsun / lan dhawuhna siwa patih / wupayaha wong wulama / bapang ora sun wanggeni / antuk kase pira-pira / nuli den pacak kasami.

Panggonan jumungahipun / tuwin den panci yasami / mongsa bodho asiuwo/ mematut boboting bumi / nyelawe wewangening wang / pengarepe kang prayogi.

Sangisore anelungjung / iku desa ingkang becik / sakira kelare ngngkat / ing jumungah aja langit / kedhubagelen mantaram / ing pajang ingsun wangeni.

Ganepe wong patang puluh / dumunung desa kang mukin / sakiwa tengen nagara aja dohing gala prapti / Tunggu Neng Panepening wang, ngulamane kang prayogi.

Dene tanaliyanipun kang adoh lawan negari / ora kudu pepeliyan mung anggere ing ngrasan mri /wis bapang sira metua / rahadyan demang wotsari.

M I J I L

Siji lira ngabdyan maraji / radyan demang anjon ing nelawan nitih turonggane / punjetha yuwulu janjam kuming / hitik- hitik alit saking kedhung sidhur.

Durung sowel luhur tinang kaki / tuntut maanggemyeng/kuda sruwaka temu wangngune / dereng matuh lambe peing kendali /  meksih radi nesih,nginggadhangan jujur.

Kenging kagem watang angladosi / yata winiraos kumepyar wong kanguninga kabeh / dene raden demang wira- wiri / nyana ana kardi / yata tindakipun.

Jraptaka patihan tedhak sangking / turangga sangganom / manjing paregolan age- age / kang pinarakan aneng ing pendhapi / mudhun sing palinggih, dyan dipati metuk.

Ngacarani pinarak pendhapi / nuli tata mangnon sirep sang gya ingkang lenggah gunge / jrapta nira dutaning narpati, dasar nyangajrihi dyan demang puniku.

Wong agung nora reh gegeteri / gelare karyeroh kadya arya banjar sunguk raden dursasana remanung rabuntit / ing ngumbar anjrah mring / kanan keringipun.

Sarira lir tembaga sinangling / netran dek mencorong yen kumapah ngedap ang asmane nora wiwidadya pramugari, talitina nuri / wahdadya wong ngagung.

Sakdereng nyadhu mawuh sabdaji / numeter kang anom netra andika mindeng pamandenge / dukdumawuh lir kilang wor manis uwoadipati / tumbalah sang prabu.

Sagung rerasankang kapiyardi kang ing nganon tinon pansedya pinundhut sipape / ingkang lepat ageng alit sami / antukan pamengsih / wila sasang prabu.

Sedenepunamat mutamangkin kelamun amindho / murang langar marang ing sarake / brurusuhi marang srengat nabi / weh rurungon bumi / dek sura ing ratu.

Mesthi tampi ukuming narpati, dadya pamyating wong / radyan demang anoleh lenggahe / mring panggonane sanggyangulami / sendukang panglirih / polatane pagu.

Samya gumeter para ngulami / ngles bayu lir lolos / temah arum ing sebda wijile / osagunge kang para ngulami lyane mutamangkin tam piya kang dhawuh.

Sri narendra srunari menggalih / gung pakaryaning wong / dene rumeksa pari kramareh / padha rumeksa kawonan bumi / katempuh ing batin ngulama sawegung.

Dene kang lir kaji mutamangkin kalwbu aran wong / angregoni panjenengan rajeng / nora ngimanken tataning nagri, tur angeik anyuk mundhak banting kedhwu.

Nging wus gumantung pari kramengsih / apura sang katong / prangulama srunuwun ature / kalingga murda kapundhi pundhi / sih wilasa gusti / kang mring dasihipun.

Nuli tang radyan dipari / prangulamator / sokuring ywang kabul kamulyane / gume gumuruh ing kang ngameni / kang pangulunti ngadek donga sokur.

Luwarsa kang turida prihatin arsaya gunging wong / sakendele donga kamulyane / raden demang ngurawan ing malih / huwandipati / dhawuh basang prabu.

Kinen kerya terancang jromasjid yen samya rumojong manjing / jengandika tuwin prapang gedhe / nata arsa sembayang jro masjid / ing dumunggah ngarsi / wiwit miyosipun.

Dyan dipati sare amiyasi / wuwuh kang mangkono / supe aneng pasamuwane / saking trustha saka reninggalih / srenggruk sengruk nangis nadyan dres ingkang luh.

Sigra andonga srukulilahi / gumereh aminta lir guntur agra lir astarane / kang pangulu ing ngabanu lyankis donya genti genti / ngulama sedarum.

Pranaya kakang tansah den kirik tan lyan katibanom denya ngadeg pantes wiramane / sarung ugis kembang tetulangking / sabuk surat milis binanyumas patut.

Serban bathok lan bare cikuning / ngartiyah tetiron pepet cithak pangadum mancange / jubah salmur bangun sanulmani / rada cekake dhik pemangkinging dhuwung.

Klatang pipit manarong kalacih / trembalo mencorot wangun bantes tayuman nedere pendok baleweh suwasasirih / sangron adhamesi / werna kencanabdur.

Kladuk megospe ngadeg kecik respati yen tinon telapakan ngajeng lan wingkinge / rong tebah kang kiwaya nengersi / tur nora pinuruh / suprane nepatut.

Prawaneng kang sami ningali mesem amiraos / dhasar batete tibanom kuwe / saksolah nyata kaduk diragi sambat ing warni / pideksa abagus.

Ngadek donga ngabate solah nyalir / Ritih isalulon mangsahkake nging prapradurita heda temen lan akeh ngulami / kang akeh ngadeg lir doyong tekun ikruh.

Sawusira donga lenggah sami / mring kautamang gon ratyan demangan sarwi noleh / adi mlayapaden rasani / wus suwe sunlirikeh ngarundelipun.

Ingkang rayi ngumanguwotsari / tan pun pangomong / awon nganggur lan wajane mratme / radyan demang meksa tanyangungkih / nora becik yayi/ dora kadang sepuh.

Radyan mlayaku samawotsari / mesem mau alon kangmas inggih- inggih sayekmose ketingbanom kang dipun namosi / pengadeking ciri / suk andomya wau.

Sanes lawan sagung prangulami / pengadeg gamancol pantes dadya punggawane rajong owel dadya ngulama pasisir / radyan demang angling apan sarwi guguk.

Matur marang radyan adipati / yayi mas kalewok / orak reluku walik arane / nung ngasane mung gawan napati / mungkali wulami / laluhuranipun.

Yayi emas sira sun tuturi / yen ngulama kang wong / ingkang sidi karung kawruhe/ iku mangka punggawa ywang widi / tinbangen pribadi / Allah lawan rahi.

Mung laire baekang ngupati / gedhe cucur agrang / ngularna tan kewantar laire / ing batine luhur yayi nglim sun nander kur mati / ngulama punila.

Pan minongka pitutuh sayekti / nenerine katong / aja kan kanglir ketibabo mlewo wus kasusra / pratama ingngelmi / nadyan amung santri / bae nganggoake thu.

Lawan sira lemsih luhur santri / derajang tingendar iku yayi nungguh ing ngatine / pra ngulama sadaya miyarsi / dyan demang den nyangling / srupang ngungunipun.

Ana ingkang rerasan bibisik nora ana ingmang / raden demang wus lepas kaliyo memet mutmutur patitis wanguning priyayi / garethol lemangkung.

Watakane kaya tan ngedohi / cethek agrobah / dadi wong ngagung kawongan duren jabarang ngkhiri nemedeni / pinecah jro isi / rasane amumut.

Luwih legi nganggo semu gurih / lamu dane momot / ngambar terus amuleg gandane / baya wus srawungan ngulami / necep ngelmu suci / kepareng pamuwus.

Yata dyan demang dhawuh ken malih / timbalan sang kajong / reh paguron sajrone rangkahe / lan adeging dumungah pinaring / pepinthaning sabin punika kang dhawuh.

Matur sandika radyan dipati / jumrung karsa katong / kicabole kyus tampi dhawuhe / yen ing mangke dadya wong piniji neng dyan demang nenggih / santika atur.

P U C U N G

Sekar pocung wus sampurna dhawuh prabu / radyan tipat / ngejepi panekar / mantri / ngladosaken pupunjutan pasungatan.

Praptase lorkong ambangan kalih atus tan nanabinedo / pangremate amani / anijeni binajeng pranatan nira.

Sareng maju kerdong kalajeng tinembung / ririh jejawilan mung calempung kang pinendi / rebab gambang suling swara pepuletan.

Saron demung nikatiba tumalawung / Gambang namecalang / gleken anunjang wira sisuling ngeleng / sumlenthir ngedhasih mun.

Kang calempung pepancer ranametan duk wilet ngetimang / tibanongkine renwanti / gegambyak lan selaning kenong tuminbal.

Angles laput sabak angangkang / tumanduk ngamlening talingan / tekeman geter tan miwil / awen laras dadya lempeng lelembaran.

Gumarumung gender kalumak gumulung/ amegol sandalan cemenak panedya ranwintir/ kendhangan lan larase rarawit lonan.

Gong gemandul tingeng dhadhabi mangguyu/ den demang ngurawan tetadya marang rengari / yayim rasa kusuma kugending ngapa.

Kang sigang wuma tur gending rum arumyang / nglira adyag demang / asalakar apalami / radyan mlaya kusuma manembah aturna.

Pan puniku mila gendir kinabaku anggiduk mantaran / Jeng Sultan alur ing suni / nalikane yasapan jianeng lulang.

Sarengipun kalale kasekar gadhung / mundur sarayuda / bemara lagu myang sinir / menamenjung galekan ranumenggal.

Kadinamung punika sapanganipun ngandika dyan demang / bangete mening Sun iki / ora weli mring gending saturdaltung nalya.

Nembah matur dadya nyam layaku bumawi nyumnya pramila pasuka / toten pisan pamen gendhir / kang minarsana mung nendhir ngudungilah.

Asru guguk radya demang gujengipun Dipati janingrat / sumambung tetan / aris angger mlaya kusuma sinten punika.

Ingkang natuhna embang prayogi kelaku / Seres lan rebanya / Gendere tuli bengingsih / Ris pumatura Radyan / MAlaya kusuma.

Geh muni kumengnambang niyana/Sepuh kang namapun gondu/Mangrekak nunama rawit/Jebug karumpung/Kendhe ing kadipawyan.

Mesem tatudyan / Jayaningrat yen sardu / Selane nayahkan / Angketewak kasalastri / Datheng mondok ngampil / Seng kambangpun konda.

Dimen muruk kanga ngabdi panambang ulun / Punasuwonda / Kados bade sae ugi / Pun parikel angeng meksi ngambet desa / Sampun nglanduk sepuh pun nanda punika /Eman lamun ical.

Wontena ingkang nulihti / Medun nadyan Malaya kusuma / Matur prayana anging midun / Dyan demang paman punika / rah kitemen barang / Panggawean den openi / Nokgih sampun muklis / Kenira sembahyang.

Milung milu yayim Malaya kusuma / Demene persetan / Gamel lan tur bias gendhing / Sareng suka gumejeng / Wong nganung tina.

Dyan umatur kangmas paduka rumuhun / Darbenawing rangggah / Angsal duk saking remawis / Lamun pareng kula suwun/Dhamel rebab.

Alon matur dyan / Demang yayi ngemut / Mung kari seprapat / Ingkang akeh / Wus den diambil / Kang mastangkubumi geh kinarya rebab.

Kaya cukup lamun bias ingkang bubut / Nenari mamonthang / Sesuk paranan yayi / Matur nembah nuwun / Dyan Malaya kusuma.

Nyata sampun lekas mbojo karma kembul / Adipati jayaningrat / Ngejepi abdine alit / Ngejekaken acar timun kikinlu.

Saking kuwulan wonten tirahipun / Lorodan singpun saben jam sedoso enjing / Praptanira ing panduk jayaning pratan.

Kadang pukul sawelas saka praptaningsun / Sak parengina / Lorodan dahar sangaji / Kang sapetan ayAm lurik kemilan.

Sendeng gepuk tenjengan areng / Alemuk salawan acarti saosan singrawa / Wus den ajengaken sami / Sareng lawan acr timun pakalongan.

Dyakan dhulu dyar emang / Ngandika mius / Ngriki sasmitanya paman dipati surempel / Mesti ngenaki sawitan lorodan.

Mesem muwus dyandipati ngatan pupuh / Marang punakawan / Ngaturaken sapetan pitik / Awas mulat nadyan Malaya kusuma.

Sikrama tumun nama kang masa puniku / Mawi semesem mdya /Kalawan padipati / Kula kangmas dhawungpil dawuh paduka.

Semunipun gawat ingkang dipun pendhet / Mawi kekejempan / Nunukdyan demang nglingaris / Kaya kucing yayi Malaya kusuma.

Wrohanira kang samitan pitik / Den gemuk sangsam / Lorodan saking jropuri/Gupoh gupoh dyan anyanging layong kusuma.

Nyedak matur mring kang rakannya dang lungguh / Nora serantagan /Wanti ingkang anglameni / Tanampeni lorodan sapit lan ayam.

Merek mandur Darwi mesem duwus sipuk / Iki iwak eco / Tapak asta malem aji / Duk rame kana kang samya kujaro.

Caranipun pasisiran denya / Kembug ing jrone kang dhahar / Ulama praptama salin salin / Warna warni sarwi kanget sadayanya.

Wantu wantu kang wahartan duk tumanduk / Wus sira kapragan / Warik langreng para mantra /Awatara ngakape daklan punakawan.

Trigumuruh plataran kang dahar kembul / Sagelangkung dunya / dyandipati atur mati / Marang para ngulama lan pradipatya.

ASMARANDANA

Yayah asmarani resin beksi reng  /  Pammudyan nomangendah sinibonyanta / Sucipta amiwaha ngresamodyaning lelapunya  /  Wiranti sengdalegawa.

Susunggune dyan dipati tinamu tan beda / Prawadana jaba lan jero / Tuwin ngulama sakirna / Mewaras sipur madya wusana terus tharumarum/Praptane maruta nanda.

Bandya nyenyamikan mijil / Sinambi lan omong omong / gandika mahadyan demang / Masketeb banom ingkang / ineling dening sang prabu.

Srinarendra mundhut mijil / Kojaho pasak ananya / Kang patut lawan lungguhe / Masketeb banom aturnya / Mundhut kojah / Jawitane pingar biyu / Sasaged saged sandika.

Dyan demang ngandika aris / Iyo paman kojah / Jawa apa kana ananya / Prakara kang kuna kuna / Ngemak sajang mantaram / Wong kang pada rebut ngelmu / Masketeb banom aturna.

Pamirsa kawula alit / Wonten ugi mung  nyapisan / Warni warni kukumane / Ing nguni seh siti jenar / Kukumiraminedhang / Dumugi demak punika / Lan malih